11:17 - 07/10/2019
پنتاگۆن: هەموو ئۆپەراسیۆنێكی سەربازیی لە رۆژهەڵاتی سوریا مایەی نیگەرانی قووڵی ئێمەیە
بەرپرسێكی وەزارەتی بەرگریی ئەمەریكا (پنتاگۆن) بە پێگەی (احوال توركیا)ی ڕاگەیاندووە، ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا پێیوایە هەردەستێوەردانێكی سەربازیی بۆ رۆژهەڵاتی فورات. ئەگەر پێشتر ڕێكەوتنی لەسەر نەكرابێت، دەبێتە هۆی نیگەرانیەكی گەورە و هەڕەشە لەسەر بەرژەوەندیە هاوبەشەكانی هەردوو وڵات دروست دەكات، لەبەر ئەوەی ناتوانرێت ئاسایشی باكووری رۆژهەڵاتی سوریا مسۆگەر بێت و گورزی یەكجاریی و كۆتایی لە ڕێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی –داعش بدرێت-.
ئەمە لە كاتێكدایە كە دوای په‌یوه‌ندییه ته‌له‌فونییه‌كه‌ی دۆناڵد تره‌مپی سه‌رۆكی ئه‌مریكا و ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغانی سه‌رۆك كۆماری توركیا، كۆشی سپی رایگه‌یاندراوێكی بڵاوكرده‌وەتەوە.
به‌پێی راگه‌یاندراوه‌كه‌ی كۆشكی سپی بێت، ئه‌مریكا به‌ربه‌ست بۆ هێرشه‌كانی سوپای توركیا له رۆژئاوای كوردستان ناكات و تیایدا ده‌ڵێ: بەمزووانە تورکیا ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە باکووری رۆژهەڵاتی سووریا دەستپێدەکات.
هێزەکانی ئەمریکا بەشداریی لە ئۆپەراسیۆنەکەی تورکیا ناکەن و هاوکاری نابن، هاوکات بەربەستیش بۆ ئۆپەراسیۆنەکە دروستناکەن.
کۆشکی سپی لە راگەیێندراوەکەی ئەمڕۆیدا هه‌روه‌ها دەڵێت: "ئەمریکا خەلافەتی داعشی لە ناوچەکەدا تێکشکاند. بەڵام چیدیکە ئامادەیی لەو ناوچانە نابێت کە ئۆپەراسیۆنەکەی تێدا ئەنجامدەدرێت و هەروەها تورکیاش بەرپرس دەبێت لەو چەکدارە داعشانەی لە ماوەی دوو ساڵی رابردوو لە ناوچەکە دەستگیرکراون".
لە وەڵامی پرسیارێكی پێگەی ئەحوال توركیادا وتەبێژەكەی پنتاگۆن –كۆلۆنێل كارلا گلسون- كە لەڕێگەی ئیمیەلەوە ناردویەتیەوە گوتویەتی: باوەڕمان وایە كاری هەماهەنگی –تەنسیق- هۆكارێكی گرنگە بۆ مسۆگەر كردنی پاراستنی ئاسایشی سنوورەكان بە شێوەیەكی بەردەوام.
رۆژی پێنج شەمەی پێشووش لەبارەی ئەگەرەكانی دەستێوەردانی توركیا بۆ باكووری رۆژهەڵاتی سوریا –رۆژئاوای كوردستان- بەرپرسێكی ئەمەریكی –كە ناوو پۆستەكەی ئاشكرا نەبوو- بە رۆژنامەی – وول ستریت جۆرناڵ-ی ڕاگەیاندبوو، گەردەلوولێكی گشتگیر بەڕێوەیە، لەڕاستیشدا زۆر قێزەون دەبێت لەوانەشە هیچ بژاردەیەكمان بۆ نەهێڵێتەوە تەنها كشانەوەمان نەبێت لەناوچەكە.
مانگی ڕابوردووش ویلایەتە یەكگرتوەكان و توركیا ڕێكەوتبوون لەسەر دروستكردنی ناوچەیەكی ئارام لە باكووری رۆژهەڵاتی سوریا، بەمەبەستی كەمكردنەوەی مەترسیەكانی ئەنكەرە لەچەكدارەكانی یەكینەكانی پاراستنی گەل-یەپەگە- كە لە كوردەكان پێكهاتوون. هەرچەندە ئەو یەكینانە رۆڵی سەرەكییان بینیوە بۆ هاوكاری كردنی هێزی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا لە شەڕی دژ بە داعش دا. بەڵام بە تێپەڕبوونی كات ناكۆكی كەوتۆتە ناوچەكە و هاوكاریی كردنی ویلایەتە یەكگرتوەكان بۆ كوردەكان .
ویلایەتە یەكگرتوەكانیش لە ئاسمانەوە بە هاوبەشی لەگەڵ هێزیە سەربازیەكانی توركیا چاودێری دۆخەكە دەكەن
لە هەفتەی كۆتاییشدا وەزیری بەرگریی توركیا و خودی ئەردۆغانیش چەندین جار دووبارەیان كردەوە كە هێرش دەكەنە سەر ئەو ناوچەیە، ئەگەر ئەمەریكا ڕازی نەبێت بەدروستكردنی ئەو ناوچە ئارامەی كە توركیا داوای دەكات.
وتەبێژەكەی پنتاگۆن هیچ پێشبینی و ئەگەرێكی وڵاتەكەی نەخستۆتەڕوو، لەئەگەری هێرشكردن و دەستێوەردانی توركیا بۆ سەر ئەوناوچەیە. بەڵام گوتی ئەگەر هەردوولا ڕێكەوتن لەسەر چۆنیەتی بەڕێوەچوونی ئۆپەراسێۆنەكە، ئەوا ناوەندی چالاكیە هاوبەشەكانیان كە ئێستە لەناو توركیادایە دەست بەكارەكانیان دەكەن، ویلایەتە یەكگرتوەكانیش لە ئاسمانەوە بە هاوبەشی لەگەڵ هێزیە سەربازیەكانی توركیا چاودێری دۆخەكە دەكەن، كاریش بۆ ئەوە دەكەن كەمترین بەركەوتەی سەربازیی هەبێت، پاشان كار بۆ كشانەوەی هێزە كوردییەكەی –یەكینەكانی پاراستنی گەل- دەكەن كە بچنە ئەو ناوچانانەی كەبۆیان دیاریكراوە، كارەكان بە پێی ڕێكەوتن و هاوبەشی ئەنجام دەدرێن.
لە هەمان كاتدا توركیا پێداویستی سەربازیی و ژمارەیەكی زۆر سەربازی لەسەر سنورەكانی باكووری وڵاتەكەی داناوە، كە ئەمەش وای نیشان دەدات كە ئەنكەرە قەبارەی هێرشەكەی –بەتەواوی- بۆ ئەمەریكیەكان ڕوون نەكردبێتەوە، ئەمەش بۆچوونی بەشێك لە شارەزاو بەرپرسە ئەمەریكیەكانە.
پسپۆڕو شارەزا ناودارەكانی توركیا ئەو پەلاماردانە گەورەكردنی پێوە دیارەو دیعایەو پڕوپاڵانتەی زۆری ڕاگەیاندنی بۆ كراوە تا پلانەكانی ئەردۆغان بە گەورە نیشان بدرێت و بگوترێت سینارێۆیەكی بەهێزە، بەڵام بە پێی توێژینەوەكان سوپای توركیا تەنها ئەو 5 كیلۆمەترەی رۆژهەڵاتی توركیا دەبەزێنن و پێشتریش لەلایەن هێزە كوردیەكانەوە چۆڵكراوە و بەهیچ شێویەكیش لە ڕووباری فورات ناپەڕنەوە.
بەشێك لە شرۆڤەكارانی سیاسی باس لەوە دەكەن ئەو هێرشە بۆ ئەوە ئەنجام دەدرێت كە دۆناڵد ترەمپ پەلكێشی سەر مێزی گفتوگۆی توركیا بكەن و وازیش لەبەشێك لە داواكانی بهێنێت سەبارەت بە توركیا.
لە وەڵامی پرسیارێكی رۆژنامەی –وول ستریت جۆرناڵ-دا وتەبێژەكەی پنتاگۆن لەبارەی ئەگەری كشانەوەی هێزە سەربازیەكانی ئەمەریكا لەكاتی دەستپێكردنی هێرشەكەی توركیادا گوتویەتی: لەبەر كێشەی ئاسایشی و ئەمنی هیچ قسەیەكمان لەسەر كات و شوێن و قەبارەی هێرشەكە نابێت، بەڵام وەك پێشتریش سەرۆك گوتویەتی ژمارەیەكی كەم سەربازمان جێدەمێنن لە باكووری رۆژهەڵاتی سوریا، بە ئامانجی ڕێگریی كردن لەگەڕانەوەی چەكدارەكانی داعش و تێكنەچوونی باری ئاسایشی ناوچەی باكووری رۆژهەڵاتی سوریا.
پلانەكە بە هاوبەشی و پێكەوەیی ئەنجام دەدرێت
جەختیشی لەسەر ئەوە كردوەتەوە كە ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكاو توركیا پێكەوە كۆكن لەسەر بەڕێوەچوونی ئۆپەراسیۆنەكە بەشێوەیەكی خێراو بە ئارامیی، لەوانەشە لەبەر هەندێك هۆكار لە كاتی دیاریكراوی خۆشی جێبەجێ بكرێت، پلانەكە بە هاوبەشی و پێكەوەیی ئەنجام دەدرێت.
شایانی باشە ئەردۆغان لە كۆبونەوەی گشتی نەتەوە یەكگرتوەكاندا كە ماوەیەك پێش لە ئێستە لە شاری نیۆرك ئەنجام درا، ئەردۆغان و خۆی و ئەو ستافەی لەگەڵی بوون نەیانتوانی سەرۆكی ئەمەریكا –ترامپ- ببینن، كە چەند هەفتەیەك پێش لەو كۆبوونەوەیەك بە چڕی باس لە وەها دیدارێك دەكرا.
ترامپ لە مانگی كانووی یەكەمی 2018 دا (واتە كەمتر لە ساڵێك)دا لە بڕیارێكی پێش وەختەو كت و پڕدا باسی لە كشانەوەی 2000 سەربازی ئەمەریكی لەو ناوچەیە كرد، ئەوەش بووە هۆی ئەوەی هێزەكانی سوریای دیموكرات و یەكینەكانی پاراستنی گەل –كە كوردن- زیاتر بكەونە بەردەم هەڕەشەكانی سوپای تورك و دروستبوونی چەندین پرسیار و گومان لەبارەی چارەنووسی ئەو ناوچانەی كە تا ئێستە لەلایەن كوردەكانەوە بەڕێوە دەچێت و تیایدا ئیدارەی خۆجێیەتی تێدا دەكەن. ئاخۆ لەدوای كشانەوەی هێزە سەربازیەكانی ئەمەریكا چی بەسەردێت؟