05:34 - 18/07/2019
لەڕێگەی كاسێتەوە هات و لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە دەڕوات
چل ساڵ به‌ر له ئێسـتا له‌وپه‌ڕی ڕاستەوە بۆ ئه‌وپه‌ڕی چه‌پ و به‌تێـكڕایی هه‌موو گه‌لانی ئێران به‌شـداریـیان له شـۆڕشی ئیسلامی ئێراندا كرد بۆ ڕووخاندنی ڕژێمی شـاهه‌نشـاهی په‌هله‌وی، گۆڕانی بنچینه‌یی له سـیسـتمی فه‌رمانڕه‌وایی ئێراندا روویدا، له‌كاتی گه‌ڕانه‌وه‌ی له پاریسه‌وه بۆ ئێران ملیۆنان كه‌س له پـێشـوازی ئایه‌توڵڵا خومه‌ینیدا بوو، پێشوازییەك كە تا ئەو كاتە ئێران بە خۆیەوە نەیبینیبوو.
هاتنەوەی خومەینی سیستەمی پاشایەتی كردە كۆماریی و لە دوای كۆماریەكەش دەستەواژەی ئیسلامی پێوە لكێنرا، ئیسلامیەكیش كە نوێنەرایەتی شێعەكانی دونیا بكات، هەرچەندە لەسەرەتاشەوە زۆرینەی موسڵمانانی دونیا بە سونەكانیشەوە پشتیوانییان لێدەكرد بەڵام هەر زوو دەركەوت ئەو كۆمارە تازەیە ئەجێندای خۆی هەیەو ئەوە نیە ئەمان بیری لێدەكەنەوە، هەر بۆیە زۆرینەیان پاشەكشەیان لەو پشتیوانیانەكرد و ئەو رژێمەش كەوتە پاكتاوی هێزی سونەكانی ناوخۆیی و پێداچوونەوەش بە پەیوەندەییە دەرەكیەكانیدا لەگەڵ وڵاتانی دەوروبەریدا، بەتایبەتی ئەوانەی كە حەزیان بە گۆڕانكاریی لە سیستەمی پاشایەتی نەدەكرد.
ئەگەر بەچاوێكی رەخنەگرانەی نوێوە سەیری سەردەمی پاشایەتی لە ئێران بكەین و بەراوردێكی بكەین بە سەركێشی و خراپیەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران و ئەو تاریكستانەی ئەو ڕژێمە بەسەر ئەو وڵاتەیدا هێناوە، ئەوا دەگەینە ئەو بڕوایەی (لە هەندێك ڕوەوە) سەردەمی پاشایەتی زۆر لەم سەردەمەی ئێستە بۆ ئێرانیەكان باشتر بووە.
لەوەڵامی ڕۆژنامەنوساندا کە ئایا گەر هەل هەبێت حەز دەکات ببێت بەسەرۆکی ئێرانی نوێ، ڕەزا پەهلەوی كوڕە گەورەی حەمەڕەزا شای ئێران وتی: ئەو ڕۆژەی هەڵبژاردنی ئازادانە لەئێران ئەنجامدرا، ئەوا من هەست دەکەم ئامانجی ژیانی سیاسیم هاتۆتەدی. هەر بیریشم لەو ئەگەرە نەکردوەتەوە سەرۆکی ئێران بم، سەرنج و هەوڵم بۆ ئازادکردنی ئێرانە بەدەستی گەلی ئێران خۆیان.
رۆژی 26 تشرینی یەكەم 1967 شای ئێران فەرەح دیبای وەك شاژن – شابانوو- ناساند و لەناو ژیانێكی شاهانەدا چوارمنداڵیان خستەوە، شۆڕشی خومەینی و هاوڕێكانی لە ساڵی 1979 هەموو دۆخەكەی ئاوەژوو كردەوەو سەرجەم خەون و خەیاڵەكانی ئاوەژووكردنەوە.
محه‌ممه‌د ڕه‌زا په‌هله‌وی، كوڕی ره‌زاشا په‌هله‌وی لە 1941 له شاری تاران له دایكبووه. دواهەمین شاهەنشای ئێرانه، ساڵی 1979 به شۆڕشی ئیسلامی كۆتایی به ده‌سه‌ڵاتی هات كه نزیكه‌ی 38 ساڵی خایاندووە. ئەو له منداڵیدا له فێرگه‌ی ناوخۆیی (لارۆسی) له سویسرا خوێندوویه‌تی، دواتر گه‌ڕاوه‌ته‌وه ئێران و له كۆلێژی جه‌نگ دەستی بە خوێندن كردووەو پاشان لەو كۆلێژە ده‌رچووهو بڕوانامەی سەربازی بەدەست هێناوە.
هاتنە سەركاری محمد رەزا شا كە لە جێگەی باوكی دانراوە چیرۆكی خۆی هەیە، ساڵی 1941 پاش بره‌و سه‌ندنی ده‌سه‌ڵاتی هیتله‌ر له رۆژهه‌ڵاتدا، ئینگلیز -كه حاكمی راسته‌قینه‌ی ئێران بوون- ڕه‌زا شای باوكیان له ده‌سه‌ڵات لادا بۆ نه‌هێلانی هه‌ر په‌یوه‌ندیه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌ڵمانه‌كان و كوڕه‌كه‌یان محه‌ممه‌دڕه‌زا یان له جێگه‌ی دانا. له دوایی نه‌مانی شەڕی جیھانیی دووەم ئێران پشێویه‌كی زۆری به‌خۆوه بینی و سەرهەڵدانی بزووتنەوەكەی (موسه‌دیق) له 1952 توانی محه‌ممه‌دڕه‌زاشا له ئێران وه‌ده‌ر بنێ، به‌ڵام زۆری نه‌برد به پشتگیری ئینگلیز و ئه‌مریكا، محه‌ممه‌د ڕه‌زاشا گه‌ڕایه‌وه سه‌ر ده‌سه‌ڵات و نه‌یارانی زیندانی كرد. ئه‌م سیناریۆیه ساڵی 1979 دووباره بوویه‌وه پاش سه‌رهه‌ڵدانی شۆرشی ئیسلامی به رێبه‌رایه‌تی ئایەتوڵا خومه‌ینی به‌ڵام ئه‌مجاره شا نه‌گه‌ڕایه‌وه‌و له 27 حوزەیرانی 1980 لە میسر كۆچی دوایی كردو ئێستەش گۆڕەكەی هەر لەو وڵاتەیەو بەردەوام لایەنگرانی ئەو ڕژێمە سەردانی دەكەن.
سه‌باره‌ت به ڕووخانی ڕژێمی شاهەنشاهی ئێران( فەرەح دیبا)ی شاژن ده‌ڵێت: به پێی چه‌ندین به‌ڵگه نامه و دانپێدانانی زۆرێك له به‌رپرسانی ئه‌وروپی، ئه‌وان بوون خومه‌ینیان هێنایه سه‌ر كورسی ده‌سه‌ڵات.
هاوسه‌ره‌كه‌ی شای كۆچكردوو رایده‌گه‌ێنێت: هێزێكی ئه‌مریكی به سه‌ركردایه‌تی جه‌نه‌ڕاڵ هیزه‌ر، داوای لێكردین له ماوه‌ی پێنج ڕۆژدا ئێران به‌جێبھێڵێن، چیتر شكۆمه‌ندی شا و ئاڵاكه‌ی نه‌ماون. دواتریش ولیام اتچ سولیڤان كه باڵوێزی ئه‌مریكا بوو له تاران هات بۆ لای شا، داوای كرد كه ئێران به جێبهێڵێن، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بۆ هه‌ر شارێكی ئێران بڕوات خۆپیشاندان له دژی ده‌كرێت.
فه‌ره‌ح ده‌ڵێت: به‌ڵگه، نووسراو، دانپێدانان، له لایه‌ن سه‌رانی گه‌وره‌ی خۆرائاواوه هه‌یه، جه‌خت له‌وه ده‌كاته‌وه كه ئه‌وان له ڕێگه‌ی ڕاگه‌یاندنه‌وه هه‌موو جۆره پشتیوانییه‌كیان له خومه‌ینی كردووه. دوای چه‌ندین ساڵ له هاتنی خومه‌ینی له شاری له‌نده‌ن چاوم كه‌وت به لۆرد ئۆین كه وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی به‌ریتانیا بوو له‌و كاته‌دا. پێی گوتم ئه‌گه‌ر بمانزانیبایه شا نه‌خۆشه، ئه‌وا ڕازی نه‌ده‌بووین به‌وه‌ی له ئێران ڕوویدا. ئەم گوتەیە ئەگەر هەر مانایەك هەڵبگرێت ئەوا لەناوەخنیدا هەڵگری ئەو پەیامەیە كە ئەوان رۆڵی سەرەكییان هەبووە لەلادانی شاو هاتنە سەر كاری خومەینی و دارو دەستەكەی.
سەرچاوە رۆژنامەوانیەكان باس لەوە دەكەن ساڵی 1977، كاتێك جیمی كارته‌ر بوه‌تە سه‌رۆكی ویلایه‌ته یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مه‌ریكا، بە پێی ئەزمونە تایبەتیەكانی هه‌رزوو له مه‌ترسی بارودۆخی ئێران تێگه‌یشتووە، بۆیه داوای له شای ئێران كردووە، چاكسازی بكات‌و گرنگی زیاتر به مافی مرۆڤ و ئازادییه‌كان بدات، له‌به‌رامبه‌ردا شای ئێران 357 زیندانی ئازادكردو رێگای به خاچی سوری نێوده‌وڵه‌تیشدا سه‌ردانی زیندانیه‌كانی وڵاته‌كه‌ی بكات، به‌ڵام ئه‌مه له‌لای ئێرانییه‌كان نه‌بوه چاكسازیی، له‌به‌رئه‌وه ئه‌ونیگەرانیانەی له ناوه‌ڕاستی ساڵی 1977 ده‌ستیپێكردوبو به‌رده‌وامبوو.
ئەگەر ئەوە بۆچوونی لایەنگرانی فەرمانڕەوایەتی شاهەنشاهی بووبن، ئەوا له‌به‌رانبه‌ردا به به‌رده‌وامی لایه‌نگرانی كۆماری ئیسلامیی ئێران پێداگریی له‌سه‌ر ئه‌مه ده‌كه‌ن كه گه‌نده‌ڵی و به‌دره‌وشتییه‌كانی حكومه‌تی پاشایه‌تی و ویست و داخوازی ئایینی جه‌ماوه‌ر، هۆكاری سه‌ره‌كی ئه‌و شۆڕشه بوون. لایه‌نگرانی كۆماری ئیسلامیی (شا) به‌وه تاوانبار ده‌كه‌ن كه بێڕێزی به پێگه‌و حوڕمه‌تی ئاین ده‌كرد. له په‌نای ئه‌مانه‌ش باسی گه‌نده‌ڵی و نه‌بوونی ئه‌خلاقی گونجاو له‌چاو كۆمه‌ڵگای ئێران و نه‌بوونی ئازادی به هۆكارگه‌لێكی گرنگ ده‌ژمێرن كه ڕق و كینەی خه‌ڵكی به‌رانبه‌ر حكومه‌تی پاشایه‌تیی لێكه‌وتوه‌تەوه. كه‌سانێكی دیكه‌ش هه‌ن كه زۆرتر پێداگری له‌سه‌ر پرسی ئابووریی ئێران و جیهان ده‌كه‌ن و هه‌وڵده‌ده‌ن كێشه‌ی ئابووری وه‌ك هۆكارێكی كاریگه‌رتر له‌چاو هۆكاره‌كانی دیكه له‌سه‌ر شۆڕشی ڕووخێنه‌ری حكومه‌تی په‌هله‌وی ده‌ستنیشان بكه‌ن. بەو پێیەی دەبوو لە ساڵی 1979 شای ئێران نرخی نەوت بەرزبكاتەوەو ئەوەش زیانی گەورەی لە ئابووری ئەو وڵاتانەدەدا كە نەوتیان دەكڕیی بەتایبەتی (ئەمەریكا).
هۆكارێكی دیكه كه زۆرتر نووسه‌رانی سه‌ر به نه‌ته‌وه‌كانی غه‌یری فارس سه‌رنجی ده‌ده‌نێ و بە یەكێك لە هۆكارەكانی رووخانی رژێمی شاهەنشاهی دەزانن، پرسی مافه‌كانی ئه‌و نه‌ته‌وانه‌یه كه ده‌ستوور و سیسته‌م به ته‌واویی له دژیان بوو. سیاسه‌تی سه‌ركوت و كوشتاری مافی ئه‌و نه‌ته‌وانه له لایه‌ك و له په‌نای ئه‌وانه‌شدا هه‌وڵ بۆ بێڕێزیكردن به‌و نه‌ته‌وانه به‌شێك له پلانه‌كانی سیاسه‌تی حكومه‌تی په‌هله‌وی بوو ، بەتایبەتی كورد و تورك و بەلووچ و عەرەب.
ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان له ماوه‌ی37 ساڵەی ده‌سه‌ڵاتداریی په‌هله‌وی كوڕدا ستەمێكی زۆری له‌چاو ناوچه ناكوردستانییه‌كان لێكرابوو. له ته‌واویی ئه‌و ساڵانه‌دا بودجه‌ی ئاوه‌دانكردنەوەو خزمەتكردن به كوردستان كه‌متر له ناوچه‌كانی دیكەی فارس نشین بوو. خه‌ڵكی ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان ده‌رده‌سه‌ری زۆریان كێشا بۆئه‌وه‌ی بتوانن قوتابخانه بۆ هه‌موو پۆله‌كان و له زۆربه‌ی شاره گه‌وره‌كانی كوردستان بكه‌نه‌وه. جیا له‌مانه‌ش، كارنامه‌ی سیاسیی سیسته‌می پاشایه‌تیی له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان‌دا به خوێنی كورد پڕ ببۆوه. ڕێپێوانی به‌رینی جه‌ماوه‌ری كورد له دژی حكومه‌تی په‌هله‌وی به‌ڵگه‌یه‌كی حاشاهه‌ڵنه‌گره بۆ ئەو نیگەرانیانەی كه كورد له‌و حكومه‌ته‌ی هه‌بووە، هەر بۆیە كاتێك شۆڕش ڕوودەدات بە شێوەیەكی فراوان بەشداریی دەكەن.
شۆڕشی 1979 هه‌م هۆكاری ده‌ره‌كی هه‌بوو، هه‌م ناوه‌كی. یه‌ك له هۆكاره ده‌ره‌كییه‌كانی ئه‌و شۆڕشه، هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك بوو كه موحه‌مه‌د ره‌زا په‌هله‌وی له‌ڕۆژئاوای كرد. ئه‌و له ساڵی 1973ی زایینی رایگه‌یاند كه كۆنتراكتی نه‌وتی ئه‌وان له‌گه‌ڵ چه‌ند كۆمپانییه‌كی ڕۆژئاوایی له ساڵی 1979ی زایینی كۆتایی پێده‌هات. موحه‌مه‌د ره‌زا له خودی كۆنتراكته‌كه ناڕازی بوو و ده‌ریبڕی كه كاتی خۆی له ناچارییان كۆنتراكتێكی ئه‌وتۆیان ئیمزا كردبوو. له هه‌مان كاتیشدا ئه‌و گوتی كه كۆمپانیا بیانییه‌كان به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێرانیان نه‌پاراستبوو، هه‌ربۆیه به پشتیوانی ئه‌و هێزه‌ی كه له‌وكاتدا هه‌یبوو و له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و په‌ره‌سه‌ندنه‌ی كه تا ساڵی 1979ی زایینیی بۆ وڵاته‌كه‌ی پێشبینی ده‌كرد، به‌ڕاشكاویی ڕایگه‌یاند كه كۆنتراكتی نه‌وت به هیچ شێوه‌یه‌ك بۆ ئه‌و كۆمپانیاگه‌له نوێ ناكاته‌وه.
شا له دوایین ساڵه‌كانی ده‌سه‌ڵاتی خۆیدا گه‌ڕابۆوه سه‌رڕێبازی باوكی و دژایه‌تی جووله‌كه‌كانی ده‌كرد، موحه‌مه‌د ره‌زا به شێوه‌یه‌كی نه‌رێنی له‌سه‌ر ڕاگه‌یاندنی جووله‌كه‌كان و لۆبی ئه‌وان دواوە و ئەوەش بوەتە هۆی نیگەرانی ئیسرائیلیەكان.
په‌یمانی سه‌نتۆ كه شا زۆری شانازیی پێوه ده‌كرد، پڕۆژه‌یه‌كی سه‌ركه‌وتوونەبوو له‌بۆ بلۆككردنی سۆڤیه‌ت له ناوچه‌كه‌دا. حزبی توده‌ی ئێران كه ته‌واو ده‌ستكردی سۆڤیه‌ت بوو و له خزمه‌ت به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی سۆڤیه‌ت‌دا چالاك بوو، له هه‌موو شاره‌كانی ئێراندا جێگه‌ی خۆی قایمكردبوو و یه‌ك له حزبه گه‌وره‌كانی ناوچه بوو. ڕۆژئاواییه‌كان پێویستییان به سیسته‌مێك هه‌بوو كه توانایی كپكردنی چه‌پ به گشتیی له ئێراندا هه‌بوایه. سیسته‌می كۆماری ئیسلامیی ئێران له سه‌ره‌تادا كه‌ڵكی باشی له لایه‌نه چه‌په‌كانی نزیك له سۆڤیه‌ت وه‌رگرت، به‌ڵام له دواییدا گۆڕه‌پانی خه‌بات و چالاكی له هه‌موویان قه‌ده‌غه كردو لەو ئاستەدا بوو كە چاوەڕێ دەكرا.
له‌سه‌ر هۆكاره ده‌ره‌كییه‌كان زۆر زانیاری جۆراوجۆر بڵاوبوونەتە‌وه كه به‌شێكیان ته‌نانه‌ت پێچه‌وانه‌ی یه‌كترن. بۆ وێنه دانیشتنی زلهێزانی رۆژئاوایی له گوادالۆپ به‌ر له شۆڕشی 1979 له لایه‌ن گرووپێك به جۆرێك باس ده‌كرێت كه گوایه له گوادالۆپ بڕیاری لابردنی شای ئێرانیان دابوو. ده‌سته‌یه‌كی دیكه‌ش له‌سه‌ر ئه‌و بڕوایه‌ن كه باسه‌كان له گوادالۆپ له‌سه‌ر داهاتووی ئێران بوو.
له‌م ده‌نگۆیانه زۆرن كه بۆ وێنه بانگه‌شه‌ی ئه‌وه ده‌كه‌ن كه گوایه شه‌ڕی نێوان ئێران و عیراق به‌رنامه‌یه‌كی داڕێژراو بووە، یەكێكی دیكە لە هۆكارەكان ئەوەیە پێویست بوو چه‌كه كۆنه‌كانی حكومه‌تانی چه‌كفرۆش ساغبكرێنه‌وه، هەربۆیە ئەمانە جەنگی هەشت ساڵەی نێوان ئێران و عێراق بە پاڵپشت بۆ بۆچوونەكەیان دەهێننەوە. زۆربه‌ی ئه‌م گرووپانه به جۆرێك پیداگریی له‌سه‌ر ئه‌م هۆكاره ده‌ره‌كییانه ده‌كه‌ن كه تا ئاستی بێبایه‌خ نیشاندانی هۆكاره ناوه‌كییه‌كانی شۆڕش ده‌ڕۆنه پێش. بۆ وێنه ئه‌شڕه‌ف په‌هله‌وی له نووسینێكی خۆیدا هه‌وڵیداوه كه زۆرتر له‌سه‌ر ڕۆڵی ئه‌مریكا و جیمی كارتەر پێداگریی بكات و باس له‌وه ده‌كات كه كارتەر نوێنه‌ری سەربازیی خۆی بۆله‌رزۆككردنی پێگه‌ی شا بۆ ئێران ناردووە هه‌تا به‌ڵگه ڕۆژئاواییه‌كان به ته‌واویی له‌م باره‌وه‌یه‌وه‌بڵاو نه‌بنه‌وه.
له‌و كاته‌ی دروشمی -مرگ برشاه- له‌سه‌ر زمانی هه‌موان بوو، ڕێكخراوو حیزبی دیكەی زۆر هەبوون لە ئێراندا بەڵام كه‌س بیری له‌وه نه ده‌كرده‌وه كه پاش ڕوخانی ڕژێمی شا چ ڕژێمێك شوێنی بگرێته‌وه؟ له‌و نێوه‌نده‌دا ته‌نها پیاوانی ئاینی و مەلاكان به‌رنامه‌یان هه‌بوو ئه‌وان (هێشتا) شا نه ڕوخابوو كه‌دروشمی -جمهوری اسلامی- یان به‌رزكرده‌وه‌و لایه‌نگرانی خۆیان پێ ئاشنا ده‌كردو بەرنامەڕێژییان بۆ دەكرد و لە 300 هەزار مزگەوتی ناو وڵاتەوە بانگەشەی نهێنی و ئاشكرایان بۆ دەكرد. له‌وحاڵه‌ته‌دا هێزو لایه‌نه‌كانی تر ئه‌و توانایه‌یان نه‌بوكه به ته‌نها ئه‌و كاره بكه‌ن، چوون به‌رنامه‌یه‌كیان بۆ یه‌كگرتن و دروشمێكی هاوبه‌ش نه‌بوو، ڕه‌نگه له‌یه‌ك شت هاوبه‌ش بوون ئه‌ویش زۆر جار ده‌بونه بڵندگۆ هه‌ڵگرو دوپاتكردنه‌وه‌ی دروشمه‌كانی خومه‌ینی و دارو ده‌سته‌كه‌ی هەرچەندە ئەوانەی لە بیری گۆڕانكاریی رژێمی شاهەنشاهیدا بوون و هەڵگری باوەڕی ئاینی بوون هەموویان یەك بۆچوون و یەك هەڵوێست و یەك بیروباوەڕ نەبوون بەڵام پیاوانی ئاینی ناكۆكیه‌كانیان وه‌لا نابوو، به‌هه موو هه‌وڵێكیانه‌وه خه‌ریكی یه‌كگرتن بوون له‌م قۆنادا و ئامانجی سەرەكییان سەرنگونكردنی رژێمی شا بوو.
لەدوای چل ساڵ لە كۆتایی هاتنی ڕژێمی شاهەنشاهی و ژیانی بنەماڵەی شا لە شپرزەیی و پەرتەوازەییدا، بەڵام تا ئێستەش شاژنی ئەو وڵاتە ئەو ڕۆژەی لە بیرناچێتەوە كە بەچاوی پڕلە فرمیسك و دڵی خەمبارەوە لەفڕۆكەخانەی تارانەوە ئەو وڵاتەی بەجێهێشت و نەگەڕایەوە، هەرچەندە لە سەرەتای ڕوداوەكەوە كێشەی مانەوەو نیشتەجێبوونیان هەبوو، بەڵام بە مردنی شاو ناشتنی لە وڵاتی میسر بەشێكی زۆری كێشەی نیشتەجێبوونیان چارەسەر بوو.
ئێستا شاژن بە فەرمی لە پاریس نیشتەجێیەو لە لایەن دەزگا ئەمنیەكانی ئەو وڵاتەوە بە فەرمی پاریزگاری لێدەكرێت و بەردەوامیش بە پێی بەرنامەیەكی داڕێژراو سەردانی كوڕەگەورەكەی –رەزا پەهلەوی-دەكات كە لەنیۆرك نیشتەجێیەو سەرقاڵی وانەگوتنەوەیە لە زانكۆیەكی ئەو وڵاتەدا، هەرچەندە لەناو ئێراندا جاروبار نەبێت ناووناوبانگی رژێمی شاهەنشاهی نایەتەوە بیر بەڵام ئەوان خۆیان بەوە دەزانن كە ئەڵتەرناتیڤی كۆماری ئیسلامی بن و بەخەونی چل ساڵ پێش ئێستەوە ئاخاوتن دەكەن و پێیان وایە سەردەمی دەسەڵاتدارانی ئەوان سەردەمی زێڕینی گەلانی ئێران بووە.
ئەو خانمە كە تەمەنی لە 80 ساڵی نزیك بووەتەوە بۆ رۆژنامەی (L'EVENTAIL) گوتویەتی ئەگەر بۆ هەموو گەلانی دونیا سێ كات بوونی هەبێت (دوێنێ و ئەمڕۆ و سبەی) ئەوا بۆ ئێرانیەكان چوار كات هەیە (كاتی دەسەڵاتی شاهەنشایی) بۆ ئەوان زۆر تایبەتەو دەبێت بشگەڕێتەوە.
بەبڕوای ئەو خانمە دوور وڵاتە كە هێشتا خەونی پاشایەتی مێردە كۆچكردووەكەی بەری نەداوە، رژێمی سێدارەو مافخۆری ژنان و دژە نەتەوەكانی دیكەو تاسێنەری ئازادیەكان هەر دەبێت كۆتایی بێت، ئەو دەڵێت خومەینی لە ڕێگەی كاسێتی دەنگییەوە جادووی لە خەڵك كرد، هەر ئەو خەڵكەش دەتوانن لایبەن، چۆن سەردەمی كاسێت بەسەر چووە و بوەتە مێژوو ئاواش دەبێت ئەو ڕژێمە كۆتایی بێت، ئەو گوتویەتی من دڵنیام لە ڕێگەی شۆڕشی تەكنۆلۆژیاو ئەنتەرنێتەوە كۆتایی بەو ڕژێمە دێت.
كاتێكیش باس لەوە دەكرێت ئاخۆ كوڕەكەت دەتوانێت خەونی لە مێژینەی خێزانەكەتان و لایەنگرانتان لە ئێران بەدیبهێنێت؟ ئەو بەشێوەیەكی تایبەت وەڵام دەداتەوەو دەڵێت: كوڕەكەم زۆر بە نهێنی كاردەكات، ئەگەر كاتی خۆی هاتە پێشەوە خەڵك دەزانێت ئەو كێیە؟ ئەو بۆ دیموكراسیەت و ئازادی تاك و مافەكانی مرۆڤ كاردەكات، بەتایبەت لە بواری ژناندا، چوون ژنان لە سایەی ئەو ڕژێمەدا ستەمی گەورەیان لێدەكرێت، لە زۆر كەناڵی جیاوازەوە پەیوەندی لەگەڵ خەڵكدا هەیە، ئینتەرنێت كار ئاسانی زۆری كردووە بۆ دروستكردنی پەیوەندی لەگەڵ خەڵك .
لە هەمان كاتدا ئەو خانمە جەخت لەسەر ئەوەدەكاتەوە ئەمەریكیەكان پشتیان لە شا كردووە لەبەر ئەوەی لەبەرنامەیدا هەبوو نرخی نەوت بەرزبكاتەوە، لە هەمان كاتیشدا دەزگای –ساواك- بە تایبەتی لەم دواییانەدا (دووسەرە) كاریان كردووە، لە ڕواڵەتدا لەگەڵ دەوڵەتەكەی شا بوون و لە نهێنیشدا لەگەڵ نەیارەكانیدا بوون، ئەوان هەواڵە نهێنیە تایبەتەكانیان دەگەیاندە نەیارەكانمان، پرسیارەكە ئەوەیە: نەیارەكانی حكومەتی ئێرانە كەژمارەیەكی زۆر چەكداریان هەیەو خاوەنی ڕێكخستن و جەماوەری خۆیانن و لە نەتەوەی جیاوزا و لە ناوچەی جیاوازیشن و هیشتا وەك پێویست كاریگەرییان لەسەر ئەو وڵاتە دانەناوەو لەناوەوەو دەرەوەی ئەو وڵاتە هێشتا هەر بەتەمای ئەوەن بە دەستێوەردانی دەرەكی و لە ڕێگەی هێزەوە گۆڕانكاریی بێتە ئاراوە پاشان هێزە ئۆپۆزسیۆنەكان پشتیوانییان بكەن و خەڵكی ئێرانیش برژێنەوە سەر شەقامەكان، كە هەموو ئەمانە لە ئێستەدا بۆ بنەماڵەی شا لە ئەستەمەوە نزیكە تا چاوەڕوانی، ئاخۆ بنەماڵەیەكی چەند كەسی و هەریەكەیان لە جێگەیەك چییان پێدەكرێت؟