08:23 - 30/10/2019
بۆچونەكان چی دەڵێن؟
ئایا
خۆپیشاندانەكانی عێراق ئەنجامیان دەبێت؟ یاخود دەتوانێت گۆرانكاریی ڕیشەیی لەو
وڵاتەدا دروست بكات؟ ئایا خۆپیشاندانەكان، دەگوازرێنەوە بۆ هەرێمی كوردستان؟ ئایا كاریگەریان
لەسەر دۆخی هەرێم دەبێت؟ پەیسەر گفتوگۆیكی لەگەڵ ژمارەیەك رۆژنامەنوس و مامۆستای
زانكۆ و كەسایەتی سیاسی لە دەرەوە و ناوەوەی كوردستان كردووە،لێرەدا ئەو بۆچونانە
بۆ خوێنەران دەخەینە روو.
زۆربەی
بۆچونەكان گەشبینن بە دەسپێكردنی خۆپیشاندانەكان، بەڵام بە ئەنجامەكانی
خۆپیشاندانەكان دڵخۆشنین، چونكە گۆرانكاریی لە عێراقدا بەئاسانی ناكرێت، زۆر بەی
بۆچونەكانیش باس لەوە دەكات كە گۆرانكاریەكانی عێراق كاریگەریان لەسەر دۆخی هەرێمی
كوردستان دەبێت، هەرچەندە خۆپیشاندان بۆ هەرێم ناگوێزرێتەوە بەڵام پرشكی بەر هەرێم
دەكەوێت.
سەردار شەریف – مامۆستای زانكۆ - دهۆك
خۆپیشاندانەكانی
عێراق گرنگیەكی زۆری هەیە، دۆخی خەڵك لە عێراقدا زۆر زۆر خراپە و هیچ بۆ خەڵك
نەكراوە، هەموو لایەك بۆ بەرژەوەندی خۆی ئابوری عێراقی بەكار هێناوە، گرنگی ئەم
خۆپیشاندانە لەوەدایە كە دەیانەوێت دەستی دەرەكی لە عێراقدا نەمێنێت و شكۆ بۆ تاكی
عێراق بگەرێتەوە.
ئەم
خۆپیشاندانە گۆرانكاری لە تەواوی عێراقدا دروست دەكات، لەبەر ئەوەی خەڵك بە دروستی
بە بێ ئەوەی كەس لە پشتیانەوە بێت كار دەكەن، دەیانەوێت سەروەری راستەقینە بۆ
خۆیان و سەروەت و ماڵیان بەدەست بهێنن.
كاریگەری
لەسەر دۆخی هەرێم دەبێت، ئەگەر لە عێراقدا گۆرانكاریی ڕیشەی و ئاڵوگۆری دەسەڵات
رووبدات، ئەوا پێویستە كوردیش لە دۆخەكەدا بەباشی مامەڵە لەگەڵ بابەتەكەدا بكات،
هەرچەندە بڕوام وایە كە خۆپیشاندانەكان ناگوازرێنەوە بۆ هەرێم، بەڵام ئەگەر حكومەت
لە عێراقدا نەمێنێت بێگومان دۆخی هەرێمیش خراپ دەبێت و كاری گەریی لەسەر حكومەت
دەبێت.
ئەبو بەكر عەلی - سیاسەتمەدار -
سلێمانی
لە
كۆی گشتی دۆخەكە من پێم وایە تادێت خراپتر دەبێت، من بەو بارودۆخە گەشبین نیم، بەخۆپیشاندانەكانیش
گەشبین نیم، چونكە هێزە عێراقیەكان سواری شەپۆلی، خۆپیشاندانەكە دەبن و
بەئاراستەیەكی تریدا دەیبەن.
بەكۆی
گشتی كاریگەری لەسەر هەرێمی كوردستان هەیە بەوەی كە چارەنوسی مووچە دیار نامێنێت هەروەها دۆسیەی نەوت و ناوچە جێ ناكۆكەكان بە
نادیاری دەمێنێتەوە.
موحەمەد شەریف- مامۆستای زانكۆ - لەندەن
ئەتوانم بڵێم گەشبین و
رەشبینیشم لە هەمان کاتدا، گەشبینم لەبەر ئەوەی گەلێکی زیندوو و هۆشیار ئەبینم کە
جارێکیتر نایەڵێت سیستەمێکی تۆتالیتاری هاوچەشنی حیزبی بەعس بێتە کایەوە.
لە هەمان کاتدا رەشبینیشم
لەبەر ئەوەی سەرچاوەی زۆربەی گەندەڵییەکان هەر ئەو کۆمەڵگایەیە کە ئەو
خۆپیشاندانەی ئێستا ئەکەن.
سیناتۆری کۆچکردوو دانیاڵ پاتریک مۆینەهن دەڵێت:
"راستییەکی حاشاهەڵنەگرە کە کەلتورە نەک سیاسەت کە سەرکەوتنی کۆمەڵگا دیاری
ئەکات".
تا گۆڕانکاری لە کەلتوردا
روو نەدات گەندەڵی هەر بەردەوام ئەبێت، بەفیرۆدان و دزی پارە و سەرچاوەکان تەنها یەک
بەشی گەندەڵییە کۆمەڵگای عێراق و کوردستانیش تا ئێستا دان بەم راستییەدا نانێن.
بەبڕوای
من خۆپیشاندانەكان كاریگەریان لەسەر هەرێمی كوردستان هەیە و هەرێمیش لە حوكمڕانیدا
هەمان چەشنی عێراقەو پڕە لە گەندەڵی و ناعەدالەتی ئەوش بۆ هەرێم زۆر زۆر خراپە و
پێدەچێت دۆخەكە بەو شێوەیە نەبێت كە دەبینرێت.
بورهان رەئوف – شرۆژەكار و ئاگادار لە دۆخی
عێراق -
سلێمانی
خۆپیشاندانەكانی
عێراق گرنگیەكی زۆریان هەیە، بەهۆی ناعەدالەتی و گەندەڵیەوە خەڵك خۆرسكانە هاتوەتە
سەرجادەكان، بۆیە پێم وایە ئامانجی باشیان دەبێت و كاری زۆر باش دەكەن كە ڕێگە نادەن
هیچ لایەنێك سوراری شەپۆلی خۆپیشاندانەكە ببێت، ئەگەر دەستێوەردانی تێوە نەكرێت
بێگومان من زۆر گەشبینم بەم خۆپیشاندانانە.
كاریگەری
لەسەر هەرێمی كوردستان دەبێت، ئەگەر خۆپیشاندانەكان بە ئاقاریی باشدا بكەوێتەوەو
لایەنەكان دەست نەخەنە ناویەوە بەرەو ئامانج بڕوۆن ئەوا لە دەسكەوتەكانی
خۆپیشاندانەكاندا كاریگەری لەسەر دۆخی ناوخۆی هەرێمی كوردستان هەیە.
رێبوار بابكەی – ئەندامی پەرلەمانی كوردستان - هەولێر
خۆپیشاندانەكان
لە عێراقدا زۆر گرنگن، لەبەر ئەوەی داخوازیەكانیان جۆراو جۆرن و لەئاستی جیاوازدان،
داواكاریەكانیان زۆر باشن، ئێستا داواكاریەكان لە داخوازی خزمەتگوزرایەكانەوە
گۆڕدراوە بۆ داخوازی ڕیشەی و گۆرانكاری لە دەموو چاوەكاندا، بەڵام بەكۆی گشتی پێدەچێت ئامانجیش نەگرن و
دابمركێنەوە.
خۆپیشاندانەكان
كاریگەریان لەسەر دۆخی هەرێمی كوردستان دەبێت، هەر گۆڕانكاریەك لە حكومەتی عێراقدا بكرێت، هەرێمیی
كوردستانیش دەگرێتەوەبۆیە، بەهەر ئاقارێكدا بڕوات بێگومان كاریگەریان لەسەر
هەرێمیش دەبێت، پێدەچێت مەترسی لەسەر بودجە وئایندەی ئابوری هەرێمی كوردستان دەبێت،
هەروەها ئەگەر بێت و جارێكی تر كورد بتوانێت بچێتەوە عێراق ئەوا ناتوانێت وەك
2003 بەبەهێزی بچێتە عێراق.
رێبوار فەتاح – مامۆستای زانكۆ – لەندەن
زۆر
گەشبینم بە خۆپیشاندانەكان، پێشم وایە
گۆرانكاریی ڕیشەی دروست دەكات، بە گشتی خۆپیشاندانەكان كاریگەریان لەسەر دۆخی
سیاسیی عێراق هەیە، بەكۆی گشتی ئەو زنجیرە خۆپیشاندانانە زۆر دڵخۆشكەرن كە
گۆرانكاریی دروست بكەن.
بێگومان
كاریگەری لەسەر دۆخی هەرێمی كوردستانیش دەبێت، چونكە هەرێم بەشێكە لە عێراق و هەروەها
نابێت سیاسیەكانی هەرێمی كوردستان بێدەنگ بێت، دەبێت حكومەتی هەرێم هەڵوێستی لەسەر
دۆخەكە هەبێت، دەبێت هەرێم هەنگاوی باش بۆ ڕووبەرووبونەوەی گەندەڵی بنێت، لەبەر
ئەوی هەر گۆرانكاریەك لە عێراقدا روو بدات لە هەرێمی كوردستانیش روودەدات.
كەمال سەید قادر- چاودێری سیاسی-
سویسرا
به‌ڵێ گه‌شبینم به سه‌رکه‌وتنی ئه‌م شۆڕشه، چونکه ئه‌مه
یاسایه‌کی سروشتی گۆڕانکاری یه به‌ره‌و چاکتر که‌وا له زانستی دیالێکتیکدا به
گۆڕینی چه‌ندی بۆ گۆڕینی جۆری ناسراوه، واته له ڕژێمێکی گه‌نده‌ڵ و سه‌رکوتکه‌ره‌وه‌دا،
ناڕه‌زایه‌تی یه‌کان له ناخی تاکه‌کاندا په‌یتا په‌یتا که‌ڵه‌که ده‌بن، به شێوه‌یه‌کی چه‌ندی تا ده‌گه‌نه قۆناغێک تاک
ئه‌م هه‌موو باره قورسه‌ی بۆ هه‌ڵناگیرێت له شێوه‌ی شۆڕشدا به ڕووی ده‌سه‌ڵات
ده‌ته‌قێته‌وه سیستمه کۆنه‌که ده‌ڕوخێنێت سیستمێکی سیاسی نوێ داده‌مه‌زرێنێت،
ئه‌مه‌ش گۆڕانکاری جۆری یه.
ئه‌م شۆڕشه‌ی ئێستای عێراقیش که‌وا له شێوازی خۆپشاندانی
فراوانه به گوێره‌ی ئه‌م یاسایه ئه‌م سیستمه سیاسی یه تائیفی یه گه‌نده‌ڵه
بنه‌ماڵه‌یی یه‌ی دره‌به‌گی سیاسی عێراق ده‌ڕوخێنێت.
سه‌باره‌ت به
کاریگه‌ری له سه‌ر سیستمی سیاسی هه‌رێمی کوردستانیش ئه‌وا هه‌مان یاسا کار ده‌کات،
حکومه‌تی به‌غدا ته‌نها قۆناغی گرنگه چونکه حکومه‌تی هه‌رێم سه‌ر به به‌غدایه
هه‌ر گۆڕانکاری یه‌ک له سیستمی حوکم هه‌رێمی کوردستانیش ده‌گرێته‌وه.
چونکه هه‌مان گۆڕانکاری چه‌ندی له هه‌رێمیش هه‌ن، له
ڕاستیشدا شۆڕشه‌که سه‌ره‌تا له هه‌رێمی کوردستان ده‌ستی پێکرد به‌ڵام له 17
شوبات به دڕندانه سه‌رکوتکرایه‌وه به‌ڵام ناڕه‌زایه‌تی یه‌کان ئێستا زیادیشیان
کردوه بۆیه دڵنیام له‌وه‌ی که‌وا سیستمی حوکمی بنه‌ماڵه‌یی هه‌رێمی کوردستانیش
چاره‌نوسی ڕوخانه.
كاروخ خۆشناو سەرۆكی ئینستیوتی ئەمریكی كوردی- هەولێر
خۆپیشاندانەكان
دەسكەوتی باشی هەبووە، پەرلەمان بڕیاری دەركردووە حكومەت چاكسازی ڕاگەیاندووە، پێم وایە ئەگەر حكومەت كار بكات، ئەو دەتوانێت
لەم كاتەدا چاكسازیەكان ئەنجام بدات، هەروەها پێویستە شەقامی عێراقی ئاگاداربێت، كات بە حكومەت بدات بۆ ئەوەیی بتوانێت كاری باش
ئەنجام بدات بەبڕوای من بەدیلی چارەسەری
كێشەكانی عێراق تەنها عادل عەبدول مەهدییە.
كاریگەری
لەسەر دۆخی هەرێمی كوردستان هەیە و پێم وایە دۆخەكە بۆ هەرێمیش زۆر گرنگە دەبێت
هەرێمیش بە گرنگیەوە بڕوانێتە دۆخی خۆپیشاندانەكان و هەروەها بارودۆخی ئێستا.
هەندرێن نامان ئەفەندی - سەرۆكی رێكخراو ی سەوزی ئەورپی
من هەردوو روی ڕوداوەكە
دەبینم، یەکەمیان کە گەشبینم لە بەر ئەوەی کە خوپێشاندان مافێکی رەوای هەر کەسێکە
وە باشترین رێگای دیموکراسی یە بۆ وەرگرتنی مافەکانی خۆی.
بەڵام رووی دیکە لە کۆمەڵگەیەکی پڕ نەخوێندەواری
و نە روشنبیری مەترسیە کە مەساری خوپێشاندان بەرەو ئاقارێک بروا کەس نەزانێت دەستی
هەرێمی یە یان چەند گروپ و تاقمن.
بەلێ ،كاریگەری لەسەر هەرێم
دەبێت یەکەم شت لەوانەیە بودجەی هەرێم
ببڕدرێت، دووەم وەزیرەکان دەربكرێن، سێ یەم
ئەگەر تیمی پەرلەمانتارانی عێراق زیرەک و وشیار نەبن لەکاتی دەستكاریی دستور لەوانەیە کورد هەندێک مافی لەدەست بدەت .
هەروەها ئەبێت کورد جەخت لە
مادەی ١٢٦ بکات بۆ گۆرانکاری نەوەک و هەندێك عەرەب داوا دەکەن لە رێگای مادەی ١٤٢
گوڕانکاری لە سەر دستور دروست کەن ، چونکە مادەی ١٤٢گرنگی گەورەی هەیە.
یاسین تەها- چاودێری سیاسی – سلێمانی
بێگومان خۆپیشاندانەكانی
عێراق گرنگیان هەیە، خەڵك لەسەر خراپی دۆخی ئابوری و سیاسی و نادادی كۆمەڵایەتی
هاتونەتە سەر جادەو بەهیوای گۆرانكاریی ڕیشەین.
بێگومان كاریگەریی لەسەر دۆخی هەرێمی كوردستان
هەیە و پێویست هەرێمی كوردستانیش بەوردییەوە بڕوانرێتە دۆخەكە و ئاگاداری دۆخەكە
بێت، چونكە گۆرانكاریەكانی عێراق پێویستی بە هەڵوێستەی جدی هەیە.
سیڤان سەعید – چاودێری سیاسی – لەندەن
خۆپیشاندانەكان
گرنگی زۆریانە هەیە، دەتوانێت گۆرانكاری بكەن لەعێراقدا، لەڕاستیدا دۆخێك دروست
بووە كە عێراقی بەرەو خراپتر بردووە، بۆیە عێراقیەكان دەیانەوێت گۆرانكاریی بكەن بەڵام بەبڕوای من گۆرانكاریەكان
زۆر خراپ دەبن.
ئەم
گۆرانكاریانە كاریگەریان لەسەر دۆخی هەرێمی كوردستان هەیە و دەبێت هەرێم بە جوانی
بڕوانێتە دۆخەكە و كار لەسەر ئەوە بكات كە دۆخی سیاسی و ئابوری هەرێم باشتر بكات،
ئەبێت گۆرانكاریی ریشەی لە هەرێمی كوردستانیشدا ئەنجام بدرێت.
ماجید خەلیل- مامۆستای زانكۆ- هەڵەبجە
گەشبینین بە جوڵانەوەی مەدەنیانە لە عێراقدا بۆ
ئەوەی كەس لە عێراق نەبێتە پاڵەوان ،هەوەها دەستی دەرەكی لە عێراقدا نەهێڵرێت و
كار بۆ ئەوە بكرێت عێراق بەرەو چارەسەریی ریشەیی ببات بۆ چارەسەری كێشەكان.
بەڵێ كاریگەری لەسەر دۆخی هەرێمی كوردستان دەبێت و پێویستە
هەرێمی كوردستانیش بەگرنگیەوە بڕوانێتە خۆپیشاندانەكان، چونكە دۆخی هەرێمیش لە
هەموو ڕویەكەوە باش نییە و هەرێم گرفتی دەستوریی لەگەڵ عێراقدا هەیە، ئەكەر
خۆپیشاندانەكان بۆ چاك سازی دەستوریی بێت
ئەوا بۆ هەرێم زۆر باشە، بەڵام ئەكەر بۆ كەمكردنەوەی پشیكی هەرێم بێت ئەوا دۆخەكە بۆ هەرێم زۆر باش نییە.
یوسف محەمەد- پەرلەمانتار - سلێمانی
یوسف محه‌مه‌د له چاوپێكه‌وتنێكدا
له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ى هاوڵاتى ده‌ڵێت، ئه‌مه واده‌كات ئه‌و لایه‌نانه‌ى كه
ده‌یانه‌وێت ده‌ستوور هه‌مواربكه‌نه‌وه بیرله‌وه‌بكه‌نه‌وه كورد رازى بكه‌ن به‌هه‌موارى
ده‌ستوور"به‌ڵام ئه‌و مه‌ترسییه‌ى من ده‌یبینم ئه‌وه‌یه له‌هه‌رێمى كوردستان
خه‌ڵك متمانه‌ى به توێژى سیاسى نه‌ماوه، شه‌رعییه‌تى داموده‌زگاكان له‌ژێر
پرسیاردایه، ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت هه‌موارێك كه له‌قازانجى كورد نه‌بێت له‌هه‌رێم
تێنه‌په‌ڕێت، پێویسته خه‌ڵك له‌گه‌ڵ سیاسه‌ت ئاشتبكرێته‌وه، چاكسازى راسته‌قینه
بكرێت و دژایه‌تى گه‌نده‌ڵى بكرێت، پرۆژه‌یه‌كى ده‌ستورییانه‌ى سه‌رده‌میانه له‌په‌رله‌مان
بنوسرێته‌وه، كه مافه‌كانى خه‌ڵكى تێدا ده‌ستبه‌ركرابێت، به‌وشێوه‌یه ئه‌وكات
هه‌م هه‌رێمى كوردستان له‌هاوكێشه‌كانى عێراق به‌هێزده‌بێته‌وه، هه‌م تۆ ده‌توانى
پشت به ده‌نگى خه‌ڵك ببه‌ستیت، بۆئه‌وه‌ى ئه‌گه‌ر هه‌موارێكى ده‌ستوورى عێراقى له‌به‌رژه‌وه‌ندى
له قازانجى كورد نه‌بێت، رووت هه‌بێت به خه‌ڵكى كوردستان بڵێیت ده‌نگى پێنه‌ده‌ن".
یوسف محه‌مه‌د ده‌شڵێت:"ئه‌م
قۆناغه قۆناغێكى مه‌ترسیداره‌و دوریانێكه بۆ كورد و پێویستى به‌خۆداچوونه‌وه‌ى
قوڵ هه‌یه بۆ ده‌ربازبوون لێیى، هه‌نگاوى یه‌كه‌م به‌هێزكردنى ناوخۆیه له‌رێگه‌ى
هێنانه كایه‌ى چاكسازییه‌وه، هه‌نگاوى دووه‌م ئه‌وه‌یه نوێنه‌رانى كورد و حزبه‌كان
له‌به‌غداو ناوچه جێناكۆكه‌كان، واز له به‌شبه‌شێنه‌ى حزبى و به‌رژه‌وندى حزبى
بهێنن و كار له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندى نیشتیمانى بكه‌ن.
حاكم شێخ لەتیف- یاسا ناس- سلێمانی
خۆپیشاندانەكان بەگشتی گرنگیەكی
زۆریان هەیە، ناڕەزاییەتیەكان دەتوانن كار بكەن لەسەر گۆرانكاری گەورە و جەوهەری لە عێراقدا، ئەگەر حكومەت چاكسازی نەكات، ئەوا
ناڕەزایەتیەكان فراوانتر دەبێت و دەچێتە دۆخێكی ترەوە.
بێگومان كاریگەری لەسەر هەرێمی
كوردستان دەبێت، لەو باوەڕەدام ئەو دۆخەی لە ناوچەكەدا هەیە دەگوازرێتەوە بۆ
هەرێمی كوردستان پێویستە بەوردی كار لەسەر
چاكسازی بكرێت لە هەرێمی كوردستان دا، هەروەها چارەسەری ڕیشەیی بۆ كێشەكان
بدۆزرێتەوە.
مەحمود عوسمان – سیاسەتمەدار - هەولێر
خۆپیشاندانەكانی
عێراق ڕۆژ بەڕۆژ گەورەتر دەبن، لە ڕاستیدا حكومەت ناتوانێت چاكسازی بكات، لەو
باوەڕەدام ئەم خۆپیشاندانە گۆڕانكاریی گەورە ئەنجام دەدات، گۆرانگاری ریشەیی دروست
دەكات.
بێگومان خۆپیشاندانەكان كاریگەریان لەسەر دۆخی هەرێمی
كوردستان دەبێت، پیویستە حكومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەكاریی تەواو بكات و
هەروەها هەڵوێستی هەبێت دەربارەی خۆپیشاندانەكان، دەبێت هەرێم ڕۆڵ بگێڕێت لەم
قۆناغەدا و كاریی جدی بۆ بكات.
عارف قوربانی- چاودێری سیاسی - سلێمانی
دۆخی
عێراق زۆر خراپە، دەبێت چارەسەرێك بۆ دۆخەكە بدۆزرێتەوە، خەڵك هەقی خۆیەتی
خۆپیشاندان بكات و بێتە سەرجادە و داوای مافی خۆی بكات، بەڵام لەراستیدا
خۆپیشاندانەكان هیچ سودێكی نییە ، چونكە لایەنە عێراقیەكان دەچنە ناو خۆپیشاندانەكانەوە
و خۆپیشاندانەكە بەئاراستەی خۆیان دەگۆڕێت ئەوەش ئەنجامی باشیی نابێت و دەرئەنجامی
خراپی لێدەكەوێتەوە.
بێگومان
كاریگەرییان لەسەر هەرێمی كوردستان دەبێت بەم شێوەیە
پێدەچێت
كێشە و قەیرانی بودجە لەهەرێمی كوردستان
دروست ببێت و هەروەها چەند پرسیێك تر بە هەڵواسراوی بمێنێتەوە، لەگەڵ ئەوەش
خۆپیشاندانەكان ناگوێزرێنەوە بۆ هەرێمی كوردستان
چونكە خەڵك دەزانێت كە خۆپیشاندان بێسودە و پێدەچێت لەخشتەببرێت.
سەردار عەزیز – مامۆستای زانكۆ - ئێرلەندا
خۆپێشاندانەکانی عێراق،
زادەی کۆمەڵێک گۆڕانکاری بونیادین لە کۆمەڵگای عێراقیدا، کە هەستپێکردنیان زۆر
لاوازە و لە عێراقدا دوو قەیران لە
ئارادایە، کە لە هەمانکاتدا جیاواز و پەیوەستن بەیەکەوە.
قەیرانی یەکەم، قەیرانی
خەڵکە لە گەڵ حوکمداریدا، ئەمە تەنها پەیوەست نیە بە سیستەمی حوکمرانی، بەڵکو زیاتر
پەیوەستە بە نوخبەی حوکمڕانیەوە لە هەمانکاتدا.
قەیرانی دووەم، قەیرانی هەناو نوخبەی حوکمران
خۆیەتی ئەم دوو قەیرانە زۆرجار تێکەڵ دەبن ئێستا بۆ نمونە ئەگەر تەماشای داوای
خۆپێشاندەران بکەیت دەبینیت بە زۆری دەربڕینی ناڕەزاییە لە نوخبە سیاسیەکەو وەهای
دەبینیت کە ڕێگرە لە بەردەم ئەوەی کە ئەو وەک هاوڵاتییەک سودمەندبێت لە وڵاتەکەی.
بەڵام نوخبەی سیاسی
دەیانەوێت ئەمە وەک فشار بەکاربهێنن بۆ بەدەستهێنانی دەستکەوت لە بەرامبەر یەکتردا. خواستی
نوخبەی سیاسی جێبەجێ دەبێت بەڵام عێراق بەم دۆخەی ئیستاوە ناتوانێت خواستی گەنجانی
فەراهەم بکات، بۆیە من گەشبین نیم. خواستی گەنجان بە خێرایی جێبەجێ نابێت، بەڵام
گەنجان ناتوانن لەوە زیاتر چاوەڕی بکەن
بە دڵنیاییەوە، بە تایبەتی
پاش ئەوەی کە هەرێم بە هۆی هەڵەکانیەوە، چ هەڵەی بەردەوامی درێژخایەن، لە بونیادنەنانی
سەربەخۆیی و ئاسایش لە بوارە جیاوازەکاندا، ئەوا لە ئەنجامدا کۆمەڵگایەک دروست بوە
کە پێویستی بە حکومەتە و حکومەتیش پێویستی بە داهاتی خێرا و گەرمە هەتا ئەو
سیستەمە بەردەوامی پێبدات.
بە مانایەکی تر کوردستان
نەیتوانیوە لە بوارە جیاوازەکاندا بنەماکانی ئابوری و دارایی و پیشەسازی و ئاسایشی
خۆراک و ئازادکردنی بازاڕ و زۆر کاری تر بکات، کە لە ئەنجامدا لە بەردەم بەغدادا
لاوازی کردوە، بە هۆی پێگەی جیوپۆلەتیکی و هەڵەی سیاسی. بۆ نمونە یەکێک لە
داخوازییەکانی خۆپێشاندەران گۆڕینی سیستەمی سیاسی عێراقە، چ بۆ سەرۆکایەتی یان
نیمچە سەرۆکایەتی، ئەمە ڕاستەوخۆ هەرێم لاواز دەکات. بەڵام بە گشتی نە دەوڵەتی
عێراق و نە نوخبەی سیاسی عێراق ناتوانن بە خێرایی وەڵامی داخوازییەکانی خەڵكی
بدەنەوە. بە ئاستێک وەڵامی داخوازی بە مەترسی دەبینن، بۆیە ئێمە لە بەردەم
دۆخێکداین کە ئەگەر چارەسەریش بکرێت تەنها کاتی دەبێت.
موسەنا ئەمین – ئەندامی پەرلەمانی عێراق – بەغداد
پێش هه‌موو هۆكاره‌كان،
ته‌زویركردنى سندوقه‌كان و دزینى ئیراده‌ى خه‌ڵك، بووه هۆى ئه‌وه‌ى وڵات به‌ره‌و
ئه‌و چاره‌نووسه بڕوات، ئه‌گه‌ر خه‌ڵك بزانێت به‌هه‌ڵبژاردن خول به‌خول، ده‌نگى
ئه‌و ره‌نگدانه‌وه‌ى هه‌یه له پرۆسه‌ى دیموكراسیدا، خۆئه‌گرێت تا چاكسازییه‌كان
ده‌گه‌نه ئه‌نجام، به‌پێچه‌وانه‌وه كه هه‌ست ده‌كات ده‌نگه‌كه‌ى كاریگه‌رى نییه،
خۆى دێته سه‌رشه‌قام به‌ده‌ستى خۆى هه‌قى خۆى بسه‌نێت. ئه‌م هۆكاره له‌هه‌موویان
مه‌ترسیدارتره كه له‌هه‌رێمى كوردستان هه‌یه".
گواستنه‌وه‌ى
خۆپیشاندانه‌كان بۆ هه‌رێم ئه‌مین ده‌ڵێت:"له‌م دۆخه‌دا، سوریا پشێوییه،
ئێران ته‌شه‌نوجاته، توركیاو سوریاش شه‌ڕه، عێراقیش ئه‌وه دۆخه‌كه‌یه، پێموایه
له‌م ساته مێژووییه‌دا هاوڵاتیانى هه‌رێم ئه‌وه‌نه‌ى بیر له چاره‌نووسى خۆیان ده‌كه‌نه‌وه،
ئه‌وه‌نده بیر له‌وه‌ناكه‌نه‌وه بچنه سه‌ر شه‌قام، به‌ڵام هه‌موو شه‌قامێك رۆژى
خۆى هه‌یه و هه‌موو سیسته‌مێكى سیاسیش ئه‌گه‌ر رێزى خه‌ڵك نه‌گرێت رۆژى خۆى دێت،
چاكتر وایه بۆ ده‌سه‌ڵاتدارانى هه‌رێم فریاى خۆیان بكه‌ن و چاكسازییه‌ك له به‌رژه‌وه‌ندى
خه‌ڵك بكه‌ن".
ئەمین بەكر_ ئەندامی
پێشوی پەرلەمانی عێراق _بەغداد
له‌م قۆناغه‌دا له‌به‌رئه‌وه‌ى
هێزێكى سیاسى نییه رابه‌رایه‌تى خۆپیشاندان بكات، یه‌كخستنى ده‌نگه ناڕازییه‌كان
پێگه‌ییشتنى زیاترى ده‌وێت. ئه‌و كه ئێستا راوێژكاره له ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى
عێراق، بۆ په‌یسه‌ر گوتى:"هۆكارى خۆپیشاندانه‌كانى عێراق له‌هه‌رێمیش هه‌ن،
به‌ڵام یه‌ك هۆكار هه‌یه جیاوازه، ئه‌و ئیراده سیاسییه هه‌رێمییه نێوده‌وڵه‌تییه‌ى
كه له‌پشتى خۆپیشاندانه‌كانى عێراقه‌وه‌یه،
له‌ئێستادا كارى نه‌كردووه
بۆئه‌وه‌ى خۆپیشاندان له‌هه‌رێم بته‌قێته‌وه، به‌ڵام ئه‌مه ماناى ئه‌وه‌نییه
خۆپیشاندانه‌كانى عێراق كاریگه‌رى له‌سه‌ر هه‌رێم نییه، گه‌نده‌ڵى له‌هه‌رێمى
كوردستان رۆچووه به‌كۆى سیسته‌مى به‌ڕێوه‌بردن، به‌ڵام له‌ئێستادا به‌دوورى ده‌زانم
خۆپیشاندان بۆ هه‌رێمى كوردستان بگوازرێته‌وه، ئه‌گه‌ر بشكرێت لاواز ده‌بێت".