02:49 - 02/10/2020
بەڵگەیەكی دیكەی حاشاهەڵنەگر لەبارەی شێواندنی مێژوو
لە چوارچێوەی گێرانەوەی دیوی راستی ئەو رووداوانەی كە مەلا بەختیار لە كتێبەكەیدا شێواندوونی و لە بەرژەوەندی خۆی یان گروپێكی دیكە بە ناراستی دایڕشتونەتەوە بەرپرسی زیندانی شۆڕش بە بەڵگە و دانپێدانانەكان دەیسەلمێنێت كە مەلا بەختیار راستگۆ نەبووە لە نوسینەوە و داڕشتنەوەی بیرەوەرییەكانیدا.
نوسەرەكە كێیە؟
فەرهاد محەمەد محێدین ناسراو بە "فەرهادی شەهیدان"، لە نوسینێكدا دەڵێت، بەندە بە بڕیاری مەكتەبی سیاسی، لە ٢ی-١ی-١٩٨٦ دا كرام بە بەرپرسی زیندانی مەركەزیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە بەرگەڵو.
بۆ مێژوو، نەك بۆ بەرگری لە هیچ كەسێك، ئەبێ ئەم ڕاستیە دەنوسم، كاتیك كرام بە بەرپرسی زیندان و قبوڵم كرد، ڕاستەوخۆ كاك نەوشیروان بانگی كردم وئەم ئامۆژگارییانەی كردم:
یەكەم: "كەسانێك كە تاوانی گەورەیان كردوە و خەڵك و پێشمەرگەیان كوشتوە، دادگای شۆڕش حوكمیان ئەدات، نابێ ئازاری دەرونی و جەستەیی بدرێن."
دووەم: "ئەوانەی كە بۆ ماوەیەك زیندانی ئەكرێن و دواتر بە بڕیاری دادگا ئازاد ئەكرێن، وەك سەرباز و جەیشی شەعبی دیلكراو، چەكداری كورد و ئەو خەڵكانەی كە لەسەر كێشەی كۆمەڵایەتی زیندانی ئەكرێن، ڕیزیان بگرن، تا لە كاتی ئازاد كردنیان دا، گەر نەشبنە دۆستی شۆڕش، با بێلایەن بمێننەوە و نەبنە دوژمنی شۆڕش."
سێیەم: "ئەوانەش كە بێلایەنن، هەوڵ بدەن بیانكەن بە دۆستی شۆڕش." هەروەها وتی، "ئەوەی بە چەك دوژمنایەتیمان ئەكات، وای لێ بكەین چەكەكەی دابنێ، ئەوەی بەدەم دژمانە، وابكەین بێلایەنی بكەین و ئەوەشی بێلایەنە بیكەینە دۆستی شۆڕش. با هەوڵ بدەین دوژمن بۆ خۆمان زیاد نەكەین."
پێشەكییەكی پێویست
كاك مەلا بەختیار لە لاپەڕە ٦٥ی كتێبی لە "بری بیرەوەری"دا، چیرۆكی كوشتنی سێ پێشمەرگەی "خانەقینی" لە بەرگەڵو گێڕاوەتەوە. گوایە بە فەرمانی شەخسی كاك نەوشیروان مستەفا لە بەرگەڵو، گولەبارن كراون. هۆی گولەبارنكردنیانی گەڕاندۆتەوە بۆ دوو هۆ:
یەكەم: لەبەر ئەوەی ئەندامی ئاڵای شۆڕش بون.
دوەم: لەبەر ئەوەی خانەقینی بون!
كاك مەلابەختیار ئەبو ئەوەشی بۆ زیاد بكردایە كە خۆی لە خانەقین لەسەر تەلەفزیۆن وتی "لەبەر ئەوەی من (مەلا بەختیار) یان خۆش ئەویست". خۆ ئەگەرهێندە خۆشەویستی بونایە، لانی كەم ئەبوایە كاك مەلا بەختیار ناوەكانیانی بە دروستی بنوسیایە!
سەرنج بدە؛ لە لاپەڕە ١٥ دا نوسیوێتی "حەیدەر حەسەن ئیبراهیم"، كەچی لە لاپەڕە ٦٥ دا نوسیوێتی "حەیدەر حسێن ئیبراهیم". لە لاپەڕە ١٥ دا نوسیوێتی "عیدان عەلی مەحمود"، كە چی لە لاپەڕە ٦٥ دا نوسیوێتی "عیدان ناصر"!
كاتێك كە ئەمەم خوێندەوە، بڕیارمدا ڕوداوەكە وەك خۆی بگێرمەوە كە جیاوازە لە چیرۆكەكەی كاك مەلا بەختیار. خوێنەرانیش سەرپشك ئەكەم لە داوەریكردنیان. چونكە تەنها بەو دوو دێرەی كاك بەختیار ناكرێ روداوەكە پەردە پۆش بكرێ و بۆ جوڵاندنی هەست و سۆز بەكار بهێنرێ. بێگومان لەكاتی ئەم ڕوداوەدا؛ كاك مەلابەختیار لە یاخسەمەر زیندانی بوو، بەڕێزان مامۆستا پشكۆ و خوالێخۆشبو كاك شێخ عەلی (خولە كەشكۆڵ) لە زیندانی بەرگەڵوبون، و ئەمان ئاگاداری ڕوداوەكەبون نەك كاك مەلابەختیار.
بەندە (نوسەری ئەم بابەتە) بە بڕیاری مەكتەبی سیاسی، لە ٢ی-١ی-١٩٨٦ دا كرام بە بەرپرسی زیندانی مەركەزیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە بەرگەڵو.
بۆ مێژوو، نەك بۆ بەرگری لە هیچ كەسێك، ئەبێ ئەم ڕاستیە بنوسم. كاتیك كرام بە بەرپرسی زیندان و قبوڵم كرد، ڕاستەوخۆ كاك نەوشیروان بانگی كردم وئەم ئامۆژگارییانەی كردم:
یەكەم: "كەسانێك كە تاوانی گەورەیان كردوە و خەڵك و پێشمەرگەیان كوشتوە، دادگای شۆڕش حوكمیان ئەدات، نابێ ئازاری دەرونی و جەستەیی بدرێن."
دووەم: "ئەوانەی كە بۆ ماوەیەك زیندانی ئەكرێن و دواتر بە بڕیاری دادگا ئازاد ئەكرێن، وەك سەرباز و جەیشی شەعبی دیلكراو، چەكداری كورد و ئەو خەڵكانەی كە لەسەر كێشەی كۆمەڵایەتی زیندانی ئەكرێن، ڕیزیان بگرن، تا لە كاتی ئازاد كردنیان دا، گەر نەشبنە دۆستی شۆڕش، با بێلایەن بمێننەوە و نەبنە دوژمنی شۆڕش."
سێیەم: "ئەوانەش كە بێلایەنن، هەوڵ بدەن بیانكەن بە دۆستی شۆڕش." هەروەها وتی، "ئەوەی بە چەك دوژمنایەتیمان ئەكات، وای لێ بكەین چەكەكەی دابنێ، ئەوەی بەدەم دژمانە، وابكەین بێلایەنی بكەین و ئەوەشی بێلایەنە بیكەینە دۆستی شۆڕش. با هەوڵ بدەین دوژمن بۆ خۆمان زیاد نەكەین."
لە چەند كۆبونەوەیەكی كاتی گفتوگۆی نێوان یەكێتی و ڕژیم دا، توڕە بو لەوەی كە چەكداری كورد دەكوژن. ئەیوت، "لە جیاتی بیانكوژن، هەوڵیان لەگەڵدا بدەن چەك دابنێن. بیر بكەنەوە ئەگەر ڕۆژێ ئێمە حوكم بكەین، ئەبێ منداڵی ئەو چەكدارانە وەك منداڵی شەهیدەكانمان بە خێو بكەین. كارێك مەكەن ژمارەی بێوەژن و منداڵی بێ باوك زیاد بكەن. ئەمە لە بەرژەوەندی ڕژێمە." بە ڕاستی ئەو سەردەمەش كاك نەوشیروان ئاوا بیری ئەكردەوە.
سەبارەت بە خۆشم، یەكێكم لەو كادر و پێشمەرگانەی كە لە سەرەتای ١٩٧٥ەوە پەیوەندیم كردوە بە كۆمەڵەوە، ئەندامی كۆمەڵە بوم و لە شار بەرپرسیارێتیم هەبوە. لەساڵی ١٩٨١ یشەوە بوم بە پێشمەرگە بێ دابڕان. ئەندامی ڕێكخراوی دووی كۆمەڵە و بەرپرسی كەرتی ڕێكخستنی دوكان بوم لە سنوری مەڵبەندی دوو. خەبات و تێكۆشانی خۆم و هاوسەرەكەم نە بە كەس ئەفرۆشمەوە و نە هەڕاجیشی ئەكەم. جێگەی شانازیمە. بۆیە لێرەدا ئەمەوێ چیرۆكە دوو دێڕە شێوێنراوەكەی كاك مەلا بەختیار بەدرێژی و ڕاستگۆیانە بۆ مێژوو بنوسمەوە.
ئەو ڕۆژانە تا بلێی ژیانی پێشمەرگە و گوندییەكان ناخۆش و ناڕەحەت بو، بارەگاكانی سەركردایەتی لەگەڵ هێزەكانی ڕژیم دا تەنها دوو زنجیرە شاخ (چەرماوەند و پیرەمەگرون)جیای دەكردنەوە. رۆژانە لە سەربازگەی سوسێ وە سێ گولە تۆپیان پێوە ئەناین. ئەمە جگە لە بۆردومانی ناوەناوەی فڕۆكە و ڕاجیما. لە ئەنجامدا زۆر جار پێشمەرگە و هاوڵاتی سیڤیل ئەبونە قوربانی. زیندان كەرتێكی پێشمەرگەی هەبو، كاك قادر عوبێد ناسراو بە مامە قالە فەرماندەی بو.
ئەو چەند دێرەی سەرەوەم بە پێویست زانی تا وێنەیەكی ڕونتان لەسەر شوێن و زەمەنی ڕوداوەكە بدەمێ. ئێستا دێمە سەر سەرەتا تا كۆتایی ڕوداوەكە.
ڕۆژی ٩ی-٥ی-١٩٨٦ چی ڕویدا؟
نوسەر لە نوسینەوەی بیرەوەرییەكەیدا دەڵێت، دوانیوەڕۆی ڕۆژی هەینی، ڕیكەوتی ٩ی مانگی مایسی ساڵی ١٩٨٦، لەگەڵ مامەقالە لە پشتی زیندانەكەوە دانیشتبوین. لە پڕ گوێمان لە دەنگی تەقینەوەیەكی گەورە بو، لەبەر ئەوەی لێی ڕاهاتبوین، گوێمان پێ نەدا و وتمان دیارە تۆپی وێڵە. كەمێكی پێ چو كاك مەلایاسین بە پەلە هات بۆ لامان و وتی، "خیراكەن ڕاكەن با بڕۆین. ئێستا كاك نەوشیروان و دكتۆر فوئادم بینی گەڕانەوە بۆ مەقەڕەكان دیارە ئەو تەقینەوەیە نزیكی ئەوان بوو."
ئیمە گەرما و گەرم گەیشتینە لایان. دوری نێوان سجن و پردەكە** كە تەقینەوەكەی تیا ڕویدا، هەر سەد مەترێك ئەبو. كاتێك گەیشتینە شوێنی ڕوداوەكە، كاك نەوشیروان مستەفا و دكتۆر فوئاد مەعسوممان بە خوێنەوە بینی لە سەر ناوەڕاستی پردەكە وەستابون و خۆشبەختانە برینەكانیان جێی مەترسی نەبون. یەك دوو پێشمەرگەش بە سوكی بریندار بوبون. هەر لە سەر پردەكە كاك نەوشیروان كەوتە قسە و وتی، "ئەگەر دكتۆر فوئاد ڕای نەگرتینایە بەوەی كە وتی ئاوەكە زیادی كردوە و بەو هۆیەوە تۆزێك وەستاندینی، ئەوا ئەگەیشتینە ڕێكی تەقینەوەكە و ئەیكوشتین". هەروەها وتی، "ئەوەی باشە ئەو شوێنەی تەقەمەنیەكەی تیا دانراوە بەردی كلسە، ئەگەر بەردی ئاسایی بوایە، لەو دوورەشەوە هەمومانی ئەكوشت ". ئنجا وتی، "دەی ئەوە چەندەمین جارە لە مردن رزگارمان ئەبێ". ئەوەی لە بیرم مابێ، لە پێشمەرگەكانی كاك نەوشیروان، كاك خەبات چاوشین، كاك حەسەنی شێخ كەریم و كاك شەماڵ حەسەنی شۆفێربون. لەوانەی لای دكتۆر فوئادیش، كاك هیمداد و كاك مەسعودی شۆفێر بون.
هەر لەوێدا كاك نەوشیروان وتی، "هەر كەس ئەم كارەی بەرامبەر كردوین، ئەگەر غەدرێكم لێ كردبێ، گەردنی ئازاد بێ و حەقی خۆیەتی"، ئینجا وتی، "نەكەن لەسەر گومان لە خۆتانەوە خەڵك بگرن، لای من گرنگە بزانین ئەنجام دەری كارەكە سەر بە كێ یە؟ داودەزگاكانی بەعس، بەرەی جود یان ناوخۆمانە."
بە زویی لیژنەیەك بۆ لێكۆڵینەوە و دۆزینەوەی سەرە داوەكان پێكهێنرا، كە بریتی بون لە:
١. كاك جەبار فەرمان، ئەندامی سەركردایەتیی یەكێتی (كۆمەڵە)
٢. كاك حەمەتۆفیق ڕەحیم، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی (كۆمەڵە)
دەستكرا بە لێكۆڵینەوە و زانیاری كۆكردنەوە. سەرەتا دوو كەس گیران كە ٣ قاڵب TNTیان بە مەبەستی ڕاوەماسی لەو تیمە وەرگرتبو كە بۆ تەقاندنەوەی بەردەكانی شوێنی دروستكردنی خەستەخانەكەی بەرگەڵو بەكاریان ئەهێنا. دوای لێكۆلینەوە لەگەڵیان، دەركەوت كە لەو ٣ قاڵبە تەنها یەك قاڵبیان پێشتر و بە شایەتی هاوڕێكانیان بۆ ڕاوەماسی بەكارهێنابوو، دوو قاڵبەكەی تریان لەماڵی هاوڵاتیەك دانابو. قسەی گیراوەكان و ئەو ماڵەی كە لێیان دانابو، وەك یەك دەرچون، بۆیە بە ڕێزەوە ئازادكران.
پاش ماوەیەك لیژنە سەرەتاییەكە گۆڕدرا و كەیسەكە تەسلیمی دادگای باڵای شۆڕش كرا كە بریتی بون لە بەڕێزان:
١. كاك فەرەیدون عەبدولقادر، ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی (كۆمەڵە)
٢. مامۆستا عەبدوڵڵا عومەر ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی (شۆڕشگێڕان)
٣. كاك حاكم قادر حەمەجان
٤. كاك حاكم هوشیار عەزیز
لێكۆڵینەوەكان چڕتر كرانەوە. لە ئەنجامدا هەندێك زانیاری و سەرەداو دەست لیژنەكە كەوتبون، كە عیماد حسێن ئیبراهیم، كە پێشمەرگەی ئیعلام بو، لە كاتی تەقینەوەكەدا لەو بەرزاییەی كە ئەڕوانی بەسەر شوێنی تەقینەوەكەدا، بینراوە.
عیماد كەسێكی دەس رەنگین و میكانیكی بو، زۆر شتی ئەزانی وەك فیتەری، چاككردنەوەی موەلیدەی كارەبا، ڕۆنیۆ و تابیعە.
هەرچەندە لیژنەكە بێ ئەوەی عیماد بە خۆی بزانێ، خستبویانە ژێر چاودێریەوە، بەڵام عیماد كەسێكی وریا بو، بۆیە خۆی دەرباز ئەكات و تەسلیم ئەبێتەوە. چۆن تەسلیم بوەتەوە؛ ئەوە ئەبێ دادگای باڵا بیزانێ.
كە تەسلیم بوەوە، ئیتر گومان لەوەدا نەما كە عیماد كارەكەی ئەنجام داوە. بۆیە دەست كرا بە لێكۆڵینەوە لە هاورێ نزیكەكانی عیماد. یەكەم جار عیدان ناصر بانگ ئەكەن بۆ لیكۆڵینەوە. لە لێكۆڵینەوەدا دان بەوەدا ئەنێ كە بەڵێ عیماد باسی ئەوەی لەگەڵدا كردوە كە تەقەمەنی هێناوە بۆ كوشتنی كاك نەوشیروان مستەفا. بەڵام نە پێش ڕوادوەكە، نە لە كاتی ڕوداوەكە، نە لە دوای ڕوداوەكە و نە پێش ڕاكردنی عیماد ئەمەی نەدركاندوە. لە درێژەی لێكۆڵێنەوە لەگەڵی دا، دانی بەوەدا نا كە ئەمەی بۆ ئەكرەم حەسەن قادری هاوڕێشی باسكردوە. بۆیە لیژنەكە پاش ماوەیەك ئەكرەم یان بۆ لێكۆڵینەوە بانگ كرد. كاك ئەكرەم پێشمەرگە بو لای ئێمە لە كەرتی زیندان، هاورێی متمانە پێكراوم بو، بۆیە دوای تۆزیك لە بانگكردنی، ڕۆشتم بۆلای، بینیم لای كاك غەریب هەڵەدنی بو، پرسیارم لێ كرد؛ "خێرە كاك ئەكرەمتان بانگ كردوە؟" وتی "عیدان نیازی ئەو كارەی لای ئەكرەم باسكردوە، بەڵام ئەكرەم نە لە كاتی تەقینەوەكە و نە پێش ڕاكردنی عیماد، هیچی پێ نەوتوین!" بە كاك غەریبم وت، كە من بەقەدەر خۆم، متمانەم بە كاك ئەكرەم هەیە و پیاوی خیانەتكردن نیە.
"قەشمەر دیسان كڵاو نرایە بان سەرت"!
كە گەڕامەوە، كاك ئەكرەم یان هێنایەوە بۆ زیندان. پێم وت، "كاك ئەكرەم چۆن شتی وات زانیوە و باست نەكردوە؟" وتی، "كاتێك عیدان ئەوقسانەی كرد، یەكسەر توڕەبوم و وتم یان عیماد ئەكوژم یان خەبەری لێ ئەدەم". وتی، "عیدان ڕۆیشت و دوای تۆزێك عیماد هات (نێوانی كەرتی زیندان و ئیعلام هەر دوو سەد مەترێك ئەبو) ڕوی تێكردم و وتی، ئەكرەم، قەشمەر، دیسان كڵاو نرایە بان سەرت. ئیتر بڕوام پێكرد كە كڵاوە!" لێم پرسی، "ئەی دوای تەقینەوەكە، بۆ پێت نەوتم كە شتێكی وایان پێ وتویت، بۆ باست نەكرد؟" وتی، "خۆت ئەزانی خەڵكی تر گیرا و ئیتر گومانم لەسەر عیماد لاچو".
ئێستاش كە ئەم یادەورییە ئەنوسمەوە، دڵنیام كە ئەكرەم لەڕوی نەزانینەوە ئەوەی باسنەكردبو، نەك بۆ شاردنەوە. دوای كاك ئەكرەم، مامۆستا حەیدەر حسێن ئیبراهیم كە برای عیماد بو، گیرا. حەیدەر ئەندامی كۆمەڵە بو. سەرەتای یەكتر ناسینمان ئەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ١٩٨١ و-١٩٨٢ لە شێنێ. بڕیاری زیندانیكردن بۆ هەرسیانیان دەركرا (عیدان لە پێش ئەمان) و ناردیانن بۆ زیندان. مامۆستا حەیدەر و عیدانمان كردە ژورەوە، بەبێ ئەوەی هیچ ئازارێكی دەرونی و جەستەییان بدرێ. لەو كاتەشدا بەرێزان مامۆستا پشكۆ و كاك شیخ عەلی (خولە كەشكۆڵ) لە هەمان زینداندا بون.
ئایا ئەوانە سەر بە ئاڵای شۆڕش بون؟
لەسەر بەرپرسیارێتی خۆم كاك ئەكرەمم زیندانی نەكردبو، دەرگای زیندان ئەو دایدەخست و ئەو ئەیكردەوە. لەگەڵ خۆم و لە ژێر دارگوێزەكەدا پێكەوە ئەنوستین. من متمانەیەكی لەڕادە بەدەرم پێی هەبو، ئەویش بەهەمان شێوە. كە كاك فەرەیدون عەبدولقادر بەوەی زانیبو، نامەیەكی بۆ نوسیبوم، كە نابێ ئەكرەم لەدەرەوەی زیندان بێ، بەڵكو ئەبێ زیندانی بكرێ. لەگەل ئەوەش دا، گەرچی سەرپێچیش بو، بەڵام جێبەجێم نەكرد. باشە ئەگەر ئەوانە خۆشەویستی كاك مەلا بەختیار و ئاڵای شۆڕش بون، خۆ كاك ئەكرەم زۆر بە ئاسانی ئەیتوانی لەگەل كاك پشكۆ و كاك شێخ عەلی ڕیكبكەوێ و بەرەڵایان بكات و خۆیشی لەگەڵیاندا ڕابكات؛ ئەرێ بۆ نەیكرد؟ باشە ئەگەر مامۆستا حەیدەر و عیدان و ئەكرەم "خانەقینی!"بون و بە قسەی كاك مەلا بەختیار"ئەویان خۆش ویستوە!"، بۆ مەگەر عیمادیش هەر خانەقینی نەبو؟ برای مامۆستا حەیدەر نەبو؟ ئەی بۆ ئەو خیانەتی كرد؟ بۆ كاك مەلا بەختیار باسی ئەمە ناكات؟!
هەرگیز بیرم ناچێتەوە كاتێك بڕیاری گولەبارانكردنی عیدان درا، كاك ئەكرەم وتی، "ئێمەش سەرەمان دێ". بڕوام نەكرد و پێم وت" بۆ ئێوە چیتان كردوە؟" ئەوەشم بیر ناچێتەوە كە پێی ئەوتم، "كاتێك هاتومەتە دەرەوە، كاك فوئادی برام پێی وتوم، ئەگەر ئەڕۆیت بۆ پێشمەرگایەتی، سەر شۆڕمان نەكەیت. لەبەر ئەوە نە خیانەت لە كوردستان، نە لە كاكەم و نە لە تۆی ئەكەم".
بۆ زیاتر دڵنیا بون لە زاكیرەی خۆم و نوسینەوەی ئەم ڕوداوە كە تا سەرئێسقان ئازارم ئەدا، پەیوەندیم بە هەندێك لە هاوڕێ پێشمەرگەكانی ئەو كاتەی زیندانەوە كرد. لەوانە، كاك تالیب مستەفا جەمشیر وكاك جەمال. كاك تالیب وتی، "بۆیەكەم جار بۆت ئەگێرمەوە، بە كاك ئەكرەمم وت، مادام دڵنیایت كە ڕەمی ئەكرێیت، بۆ ڕاناكەیت. پێی وتم ناتوانم خیانەت لە كاك فەرهاد بكەم". هێندەی تر ژان چوە دڵمەوە. كاك تالیب وتی، "كاتی خۆی ئەكرەم هەمان زانیاری لای من باسكردبو. ماڵی ئاوابێ بەس نەبو ناوی منی نەبردبو، وەكو عیدان ناوی ئەكرەمی بردبو، ئەگینا ئەبوین بە چوار".
من لەم نوسینەم بەرپرسیارم. هەمو ئەو هاوڕێیانەش كە لەگەڵ من بون، ئەم ڕاساتیانە وەك من ئەزانن. هەرگیز بەئاواتم نەخواستوە بینوسمەوە، بەڵام كاتێك ئەبینم ڕوداوەكان وەك خۆیان نانوسرێنەوە، ئیتر بێ دەنگبون هیچ مانایەكی نامێنێ.
ئایا بۆ كاك بەختیار باشتر نەبو ئەزیەتی بكێشایە و تەلەفۆنێك و دوو پرسیاری لێ بكردینایە تا نەكەوتایەتە ئەم هەڵەیەوە، لەبەر هیچ نا، لەبەر ئەوەی كە ڕاستیەكان نەشێوێنرێن و ئازاری ڕۆحی ئێمە و خەڵكانی تریش نەدرێت.
لێرەدا بەوپەڕی دڵنیایەوە ئەنوسم و ئەڵێم، ئەو پێشمەرگانە كە بونە قوربانی، هیچ كامیان هاوڕێی دڵسۆز و هەواداری كاك مەلا بەختیار نەبون و هیچ پەیوەندیەكی ڕیكخراوەیشیان بە ئاڵای شۆڕشەوە نەبوە.
تاوانباری سەرەكی ئەم ڕوداوە عیماد حسێن ئیبراهیمی برای مامۆستا حەیدەر بو. جا نازانم ئاخۆ عیماد هیچ پەیوەندییەكی بە كاك مەلا بەختیارەوە هەبوە یان نا؟
"ئەوەی لەدەستم هات كردم"!
لەدوای گولەبارانكردنی عیدان، بە شەخسی زۆر هەوڵم دا باری سەرشانیان سوك بكەم. بۆیە داوام لە مامۆستا حەیدەری برای عیماد كرد كە بۆ ڕزگار كردنی خۆی و كاك ئەكرەم، نامەیەك بۆ عیمادی برای بنوسێ و بەڵێنی ئەوەم وەرگرتبو كە هیچی لێ ناكەن و ئێوەش ئازاد ئەكرێن، بەمەرجێك بێتەوە و پێمان بڵێ چ لایەن و دەوڵەتێك بۆ ئەم كارە ڕایسپاردوە؟ ئەگەر ناشیەتەوە، پێمان بلێ كێ ڕایسپاردوە؟.
بەداخەوە مامۆستا حەیدەر ئامادە نەبو بەخەتی خۆی نامەی بۆ بنوسێ. ئەگەر نامەكەی بنوسیایە، ڕەنگ بو روداوەكان بەجۆرێكی تر بونایە. بۆیە ئادرەسی ماڵەوەیانم لە مامۆستا حەیدەر وەرگرت و بە ناچاری بە دەستوخەتی خۆم نامەیەكم نوسی بۆ ماڵی عیماد. بە شەهید حاجی ڕەسوڵی سەرگەڵویی دا نامەكەم بۆ ناردن بۆ خانەقین. حاجی ڕەسولی ڕەحمەتی هاتەوە و پێی وتم ماڵت نەشێوێ، ماڵەكە حەشریان پێ كردم و هەڕەشەی بەگرتدانیان لێ كردم، بۆیە بە پەلەپڕوزێ خۆم رزگاركرد، تا بەگرتم نەدەن.
ئەوەی كە من كردومە، لە پێناوی ڕزگاركردنی گیانی كاك ئەكرەم و مامۆستا حەیدەردا بوو. بەداخەوە مامۆستا حەیدەر هاوكار نەبو و ئەو كارەساتە ڕویدا.
ئایە بڕیارەكە كەسی بو؟ لەبەر ئەوە بو كە كاك مەلا بەختیاریان خۆش ئەویست؟
كاك بەختیار هۆی گیران و كوشتنی ئەو پێشمەرگانەی وا لێكداوەتەوە و هەروەك لەسەر وێنەی شەهیدەكانی نوسیوە كه گوایە:
•لەسەر فەرمانی نەوشیروان مستەفا گولەباران كراون!
•لەبەر ئەوەی مەلابەختیاریان خۆش ویستووە!
•لەبەر ئەوەی خانەقینی بون!
•لەبەر ئەوەی ئەندامی ئاڵای شۆڕش بون!
ڕاستییەكەی ئەمەی خوارەوەیە:
یەكەم: بڕیاری گولەبارنكردنیان، بڕیاری دادگای باڵای شۆڕش بوە، نەك هی كاك نەوشیروان مستەفا. جا بڕیارەكە ڕەوایە، یان ناڕەوا، ئەوەیان بابەتێكی ترە.
دوەم: ئەو سێ پێشمەرگەیە هیچ پەیوەندیەكی ڕیكخراوەییان بە ئاڵای شۆڕشەوە نەبوە. بەو ئەرگومێنتانەی لەسەرەوە ئاماژەم پێداون.
سێیەم: ئەندامێكی سەركردایەتی كۆمەڵە و یەكێتیی نیشتمانی كوردستان كە لە لیژنەی لیكۆڵینەوەكەدا بوە، كاك جەبار فەرمان بوە، كە خۆی خانەقینی بو.
چوارەم: تاوانبار و موسەببی سەرەكی گولەبارانكردنی ئەوان، عیماد حسێن ئیبراهیم بوە، كە كارە تیرۆریستیەكەی ئەنجام داو تەسلیم بە بەعس بوەوە.
ئەو نامەیەی كە شۆكی كردم!
یەكەم جار(عیدان) كوژرا. پاش ماوەیەك ئینجا بڕیاری گولەبارانكردنی ئەكرەم و حەیدەر درا و جێ بەجێكرا. ئەو ڕۆژەی بریاری گولەبارانكردنیانم بەدەست گەیشت، كۆمیتەی سەركردایەتی لە یاخسەمەر بە سەرپەرشتی مام جەلال كۆبونەوەیان هەبو. نامەكە بە دەستوخەتی كاك حەسەن كوێستانی نوسرابو، چەند پێشمەرگەیەكی مەڵبەندی ٣ هێنابویان. كە نامەكەم خوێندەوە، توشی شۆك بوم. بڕیاری جێبەجێكردنی حوكمەكەیانی تیا بو. ناردم بە دوای كاك ئەكرەم دا كە لەگەڵ كاك مەلا یاسین دا پاسەوانی ئەو زیندانیانە بو كە خانویان بۆ چەند ماڵە پێشمەرگەیەك دروست ئەكرد. تا ئەو كاتەش زیندانیم نەكردبو. بە تاقم و تفەنگەوە هات و كە ئێمەی بەو خەمبارییەوە بینی، لە دورەوە وتی نەموت ئیعدام ئەكرێین! ئیزنی خواست كە بڕوات چەكەكەی دابنێ و خوا حافیزی لە پێشمەرگەكان بكات. مامۆستا حەیدەریشیان لە سجن هێنایە دەرەوە، ئەو بێ تاقەت و تاسا بو. هەردوانیان تەسلیمی پێشمەرگەكانی مەڵبەندی ٣ كران. لەوێ نامەیەكی هاوبەشیان نوسیبو كە ئێستاش خۆیان بە پێشمەرگەی یەكێتی و ئەندامی كۆمەڵە ئەزانن. داوایان كردبو وەك پێشمەرگەی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان سەیربكرێن نەك وەك خائین بناسرێن.
خەمی هەردوكیان، هەموومانی توشی تاسان و شۆك كردبو، لە ناوماندا كاك تالیب مەستەفا جەمشیر باری دەرونی بە جۆرێكی خراپ تێك چو. من و مامە قالە كاك تالیب مان دورخستەوە بەرەو گەروی بەرگەڵو. پێشمەرگەكانیش كە گەڕانەوە، باسی ئازایەتی كاك ئەكرەم یان بۆ گێڕاینەوە. دیمەنێكی خەمناك و ناخ هەژێن بو. خۆزگە قەت ئەوشتانە ڕوی نەدایە و كەسیش ئەم برینانەی نەكولاندایەتەوە كە بە ڕای من، هیچ خزمەتێك بەم بارودۆخە ناهەموارەی ئەمڕۆمان ناكات. ناكرێ هەركەس هەستێ و خۆی بكا بە فریشتە و ئەوانی تریش بكا بە شەیتان. لە كاتێكدا هەمومان بەرپرسیارین لە باش و لە خراپیش.
ئێستا و دوای دەرخستنی ڕاستی ڕوداوەكە، دەمەوێت پرسیار بكەم و بڵێم؛ ئاخۆ كاك مەلا بەختیار لەشوێنی من بوایە، ئەم هەڵوێستەی منی ئەبو؟ تۆ بڵێی هێشتا كاك مەلا بەختیار لەسەر هەمان ڕای پێشوی خۆی بێ؟
لەكاتی نوسینەوەی ئەم بیرەوەرییانەدا، هەست بە ئازارێكی دەرونی قورس ئەكەم. خۆم و پێشمەرگەكانی زیندان خۆمان بە قەرزداری كاك ئەكرەم ئەزانین، چونكە ئەو ئەیتوانی زۆر شتمان بەرامبەر بكات، بەڵام نەیكرد. نوسینەوەی ئەم چیرۆكە خەماویە، لەبەر خاتری ئەو پێشمەرگانەیە (درود بۆ ڕۆحیان)، كە بونە قوربانی قسە و كارە تیرۆریستیەكەی عیماد حسێن ئیبراهیم.
سوپاس بۆ هەموو ئەو هاوڕێیانەی كە لە نوسینەوەی ئەم بیرەوەرییەدا هاوكاریانكردم. هەروەها سوپاس بۆ هەموو ئەو پێشمەرگانەی كە لە هەر شوینێك كارم كردوە هاوكارم بون و تا ئێستاش پاریزگاریمان لەو پەیوەندیە ڕۆحیە كردوە، كە ڕۆژێك لە ڕۆژان لە سەنگەری شەرەفی گەلەكەماندا پێكەوە بوین.