08/03/2020
لەدوای
ریفراندۆم و رووداوەکانی 16 ئۆکتۆبەر، کەرکوک کەوتە دۆخێکی هەستیار و ناڕوونەوە و
ئێستاش کە حەشدی شەعبی لە ئەرزی واقیعدا باڵادەستن بە هەمووو گروپە جیاوازەکانییەوە
(حەشدی کەرکوک لیوای 56، حەشدی تورکمان، تەحریری حەویجە، بەدر، ئەهلی هەق...) کەرکوک
لەبەردەم هەڕەشەی ئەمنی و تەشەیوع و گۆڕانی دیمۆگرافی و تاڵانکردندایە.
ئەگەر بەعس
بەدرێژایی ٣٠ ساڵەی دەسەڵاتی، سیاسەتی تەعریبی جێبەجێکرد لە کەرکوک و ناوچە
کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم، ئەوا ئێستا گروپە جیاوازەکانی حەشدی شەعبی
دەیانەوێ بە سێ ساڵ ئەو کارە بکەن بە ستایل و شێوازی جیاواز.
جێی نیگەرانییە
بەهۆی کێشەی بودجە و نەوتەوە، کەرکوک ئێستا بەشێک نییە لە دانوستانەکانی نێوان
هەرێمی کوردستان و عێراق و تا رادەیەکی زۆر پشتگوێخراوە. وادیارە کێشەی خاک ئەولەویەت
نییە بۆ کورد بەڵکو ئەولەویەت بۆ بودجە و مانەوەی کیانی هەرێمە. بەتایبەتیش دوای لاوازبوونی پێگەی هەرێم لە عێراقدا.
لەئەنجامی هەژموونی شیعە و تێکچوونی بنەماکانی تەوافوق و شەراکەت و ململانێ و دوو
بەرەکی ناوخۆی خودی کوردەوە.
هەموو ئەمانە
کەرکوکی خستووەتە بەردەم هەڕەشەی حەشدی شەعبیەوە کە بەهێواشی شارەکەیان کۆنتڕۆڵکردووە
و رۆڵ و کاریگەری گەورەی هەیە لە بڕیارە کارگێڕیی و داراییەکاندا. یەکێک لە دیارترین
مەترسییەکان بریتییە لە گۆڕینی دیمۆگرافیای کەرکوک کە بەچەند رێگەیەک پیادەی دەکەن.
سێ هەنگاوی مەترسیدار
یەکەم: هێنانی
خەڵک بەناوی حەشدی شەعبیەوە لەناوەڕاست و باشووری عێراقەوە بۆ ناو شاری کەرکوک و
نیشتەجێکردنیان لە شارەکەدا.
دووەم: پێدانی
زەوی بە چەکدارانی عەرەب و تورکمانی ناو حەشد، دواتر بە نایاسایی بۆشیان تاپۆ دەکرێ.
بۆ ئەمە حەشدی شەعبی دەسەڵاتی خۆی لە فەرمانگە حکومییەکاندا بەکاردەهێنێ.
سێیەم: هاوڵاتی کورد
بێزار و پەراوێز دەخرێ و دامەزراوەکانی حکومەت بەدەم داواکارییەکانیانەوە ناچن بۆ
ئەوەی ناچاربن شارەکە جێ بهێڵن. بەرچاوترین نموونەش پەراوێزخستنی خوێندنی کوردییە
لە کەرکوک.
مەترسییەکی تر
ئەوەیە کە نەوت و سامان و پڕۆژەکانی شارەکەیان کۆنتڕۆڵکردووە و کراوەتە
سەرچاوەیەکی بەهێزی پارەپەیداکردن بۆ گروپە جیاوازەکانی حەشد.
لە کێڵگەکانی نەوتی
کەرکوک و دەوروبەری بەتایبەت لە جەمبور و قادرکەرەم، بۆرییەکان كونكراون و بە
تانكەر نەوتەکەی دەگوازنەوە و دەیفرۆشن. بۆ ئەمەش حەشدی شەعبی بیرە نەوتەکانیان
لەناوخۆیاندا دابەشکردووەو هەندێجار بەشێوەی تەناوب و ناوبەناو بیرەکان کۆنتڕۆڵ
دەکەن.
ئەم دزین و
تاڵانکردنە، مەترسییەکەی هەر ئەوە نییە کە گەندڵییە و بووەتە هۆی داوەشاندنی
حکومەت، بەڵکو ئەم گروپانە بەهێزتر دەکات و خەڵکیان زیاتر لە دەور کۆدەکاتەوە. دواتر
هانی گروپە چەکدارەکانی تر دەدات روو بکەنە کەرکوک و بیکەنە پێگەیەکی بەهێزی خۆیان،
ئەوجا شەڕ بکەن لەسەر مانەوەو بەردەوامیدان بەم دۆخە.
لەڕوی ئەمنییەوە،
حەشدی شەعبی مەترسییە بۆ سەر ئاشتی کۆمەڵایەتی و پێکەوەژیانی پێکهاتە جیاوازەکانی
کەرکوک، ئەم هێزە لە بنەمادا میلیشایەکی مەزهەبییە و بە فتوایەکی مەرجەعی باڵای
شیعە دروستبووە، كۆپیكردنی ئەزموونی هێزی دیكەیە لە نموونەی: سوپای قودس و
حزبوڵڵای لوبنان.
حەشدی شەعبی
بڕیار و فەرمان لە سوپا و حکومەتەوە وەرناگرێ، بەپیێ بەرژەوەندی مەرجەع و حزب و
سەرکردەکانیان دەجوڵێنەوە، دوور نییە بۆ پەلاماردانی پێکهاتەکانی تر بەکاربهێنرێ.
ئەم گروپە چەکدارانە لە هەندێک شوێندا خۆیان رۆڵی دادگا و پۆلیسیش دەبینین و چیان
بوێت دەیکەن. کێیان بووێت دەستگیری دەکەن بە تایبەت لە ناوچەکانی دەوروبەری
کەرکوک.
کورد چی بکات؟
پێویستە کورد
لەپاڵ بودجەدا، لە بەغدا خەمی سەرەکی کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکانیشی هەبێ و هەموو
فشارێک بکەن بۆ رێگرتن لەو دۆخە نالەبارەی سەپێنراوە بەسەر کەرکوکدا. سیاسەتێکی
نیشتمانیی و یەکگرتووی هەبێ کە دووربێ لەناکۆکی حزبیی، چونکە مەترسییەکان جدین و
رەنگە هێواش هێواش کەرکوک لە دەست بدەین.