18/02/2021
ئاشکرایە کە یەکێک لە بنەما گرنگەکانی مانەوە و
بەردەوامبونی گەلێک بریتیە لە (ئاسایشی نەتەوە) ، بە شێوەیەک گرنگیدان بەم ئاسایشە
ئەبێتە هۆی خێر و خۆشی ژیان و بەدیهێنانی خۆشگوزەرانی و سەقامگیری سیاسی بۆ نەوەکانی
ئێستا و داهاتوی گەلەکە ، هەروەها پاراستن و پەرەپیدانی بەها نەتەوەیی و بیروباوەڕە
پیرۆزەکانی گەل یەکێکی ترە لە ئامانجە لەپێشینەکانی ئاسایشی نەتەوەیی .
سەرهەڵدانی چەمکی (ئاسایشی نەتەوە) دەگەڕێتەوە
بۆ ساڵانی کۆتایی جەنگی دوەمی جیهانی و بەتایبەتی ساڵی (١٩٤٥) ، لەگەڵ دەركەوتنی تیۆریەكان
سەبارەت بە سەقامگیری نەتەوە تێگەیشتن لە (ئاسایش) لە هەمو ئاست و ڕەگەزە جیاوازەکانیدا
بەپێی سروشت وبارودۆخی هەرێمی و نێودەوڵەتی گرنگی تایبەتی خۆی هەیە .
لە پێناسەیەکی کورتدا ئەتوانین بڵێین ، ئاسایشی
نەتەوە بریتیە لە (توانای دەوڵەت یان نەتەوە بۆ پاراستنی ئاسایشەکەی لە هەڕەشە دەرەکی
و ناوەکیەکان) ، هەروەها مێژویەكی نوێیە لەزانستە سیاسیەكاندا ، ڕەگەزە سەرەکیەکانی
ئاسایشی نەتەوە بریتین لە ئاسایشی (سەربازی ، سیاسی ، ئایدۆلۆژی ، کۆمەڵایەتی ،
ئابوری ، ژینگە )
.
(ڕۆبێرت ماکنمارا ١٩١٦ – ٢٠٠٩) وەزیری پێشوتری
ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا و یەکێک لە داڕێژەرانی سیاسەتی ستراتیژی ئەو وڵاتە
لە کتێبە بەناوبانگەکەیدا بەناوی (جەوهەری ئاسایش) نوسیویەتی : (ئاسایش بەواتای گەشەکردن
دێت ، گەشە لە بوارەكانی ئابوری وكۆمەڵایەتی و سیاسی لە پاڵ پاراستنیكی ڕاستەقینە ) ،
بەڵام ئەم پێناسەیە بۆ نەتەوەی کورد جۆرێکی ترە
! بۆ هەرێمی باشوری کوردستانیش تایبەتیترە !
ئاسایشی نەتەوەیی ئەم هەرێمەی ئێمە پەیوەندیەکی
تەواوی هەیە بە هەرسێ وڵاتی (عێراق، ئێران ، تورکیا) وە کە ئێمەی میللەتی کوردی تێدا
دابەشکراوە و بە زۆر لکێنراوین بەم دەوڵەتانەوە ، کارکردن بۆ دروستکردنی جۆرێک لە
ئاسایشی نەتەوەیی دور لە هەژمونی ئەم سێ دەوڵەتە داگیرکەرە بۆ ئەم بەشەی کوردستان
کارێکی زۆر گرنگە .
ئاسایشی نەتەوەیی پەیوەندیەکی تەواوی هەیە بە چەمک
و ئامانجە نیشتیمانیەکان بەتایبەتی لە ڕووی مانەوەی قەوارەی دەوڵەت و پاراستنی قەوارەکەوە
، لەلایەکی تریشەوە ئاسایشی نەتەوەیی و دادپەروەری دەسەڵات و بە تایبەتیتر بێلایەن
بونی دەسەڵاتی دادوەری بەرامبەر تاکەکانی کۆمەڵگا بە پەیوەندیەکی ڕاستەوانە پێکەوە
ئەبەسترێنەوە ، بە شێوەیەک هەرکاتێک دادپەروەری بەرامبەر ڕۆڵەکانی نەتەوە لاواز بو
ئەوا ئاسایشی نەتەوەییش بەرەو لاوازی ئەچێت ! پەیڕەوکردنی ئەو تیۆریەی کە ''ئازادی
سیاسی ئاسایش دروست ئەکات'' کارێکی گرنگە چونکە ئاسایشی نەتەوەیی بەواتای ئاسایشی
گشت تاکەکانی کۆمەڵگا دێت کە دواجار و تێکڕا (نەتەوەکە) دروست ئەکەن .
گەورەترین هۆکاری یارمەتیدەر بۆ دروستکردنی
(ئاسایشی نەتەوە) بریتیە لە پەیوەندی و مامەڵەی باش و دادپەروەرانە لەنێوان خەڵک و
حکومەتدا ، کارکردن بۆ خۆماڵیکردنی حکومەت و دروستکردنی متمانە بە دام و دەزگاکانی
ئەولەویەتی کارەکانە بۆ دروستکردنی جۆرێک لە ئاسایش ، بەڵام ئایا ئەمە کراوە ! هەوڵی
بۆ ئەدرێت ؟ ئایا دامەزراوەکانی ئاسایشی نەتەوەیی لەلایەن کەسانی خاوەن توانا و بێلایەن
و نیشتیمانیەوە بەڕێوە ئەبرێن ! دواجار ئایا ئێمە دەزگایەکمان هەیە بە ناوی (دەزگای
ئاسایشی نەتەوەیی هەرێمی کوردستان) ، ئایا یاسایەکمان هەیە بەناوی (یاسای ئاسایشی
نەتەوەیی هەرێمی کوردستان) تا تاکەکانی کۆمەڵگای لەسەر سزا بدرێت ! بێگومان نەخێر .
(ئاسایشی نەتەوە) ئەبێت فاکتەری ڕەواندنەوە
و نەهێشتنی ترس بێت ، ئەبێت چەمکێکبێت بۆ سەقامگیری و ئاشتی و پێکەوەژیانی کۆمەڵایەتی
لە نێوان ئاین و ڕەگەز و پارتە جیاوازەکانی کایەی سیاسی و کۆمەڵایەتی هەرێمی
کوردستان ، بەڵام ! ئایا لەم هەرێمەی ئێمەدا چەمکی ئاسایشی نەتەوە بە مانا نیشتیمانی
و ڕاستەقینەکەی خۆی جێبەجێ ئەکرێت ؟ ئایا کۆدەنگیەکی نیشتیمانی هەیە سەبارەت بە داڕشتنی
یاسایەک بۆ (ئاسایشی نەتەوەیی) لەنێو تاکە دامەزراوەی بڕیاردان لە هەرێمی کوردستان
کە (پارلەمان) ی کوردستانە !
بۆ دروستکردنی ئاسایشێکی دورمەودا بۆ ئەم نەتەوەیە
پێویستە واز لە ترس و تۆقاندن و حکومکردن لە ڕێگەی (چەکوشی ستەم) ەوە بێنین ، واز
لە لەقاڵبدانی مەوداکانی ئازادی ڕادەربڕین و ئازادی ڕۆژنامەگەری و ئازادیە تاکەکەسیەکان
ی ڕۆڵەکانی گەل بێنین .
پێویستە هەرچی زوترە حکومەتی هەرێمی کوردستان
کار بۆ دروستکردنی ئاسایشێکی نەتەوەیی بنیاتنراو لەسەر ڕەهەند و تەوەرە ڕاستەقینە
و سەرەکیەکانی ئەم زانستە سیاسیە نوێیە بکات ، بەجۆرێک کە سەنتەرێک بێت بۆ لێکۆڵینەوە
لە ستراتیژی دورمەودا و نزیک مەودا و لە لایەن کەسانی پسپۆڕ و شارەزا و نیشتیمانیەوە
بەڕێوە ببرێت ، کارێک بکرێت ئاسایشێکی نەتەوەیی گۆشکراو بە بەرژەوەندیە باڵاکانی گەل
و نیشتیمان و دور لە دەستوەردان و ململانێی حیزبی بنیات بنرێت ، بەشێوەیەکی وا کە
درز و قڵیشی پەیوەندی خەڵک و حکومەت لەوەزیاتر دەم نەکاتەوە ، کارێک نەکرێت لە
داهاتودا و لەسایەی بونی ئەم جۆرە تایبەتەی (ئاسایشی نەتەوە) لەم هەرێمەدا نەوەکانمان
فرمێسک بڕێژن !