07:13 - 27/11/2018
سیستمی خوێندن به ئینگلیزی له نێوان شكست و سه‌ركه‌وتندا
چوار ساڵ پێش لە ئێستە لە بڕیارێكی ناوەخت و بێ پێشینەدا وانەكانی (بیركاری) و (زانست) ی پۆلی یەكەمی قۆتابخانە بنەڕەتیەكان بە زمانی ئینگلیزی خوێندرا، ساڵی (2015-2016) وەك ئەزموونكردن لە چەند قوتابخانەیەكی كەم تاقیكرایەوەو تاڕادەیەكی زۆر باش وەڵامی ئەرێنی دایەوە، بۆیە پێش سێ ساڵ بەشێكی زۆرتر لە قوتابخانەكان هەمان سیستەمیان پەیڕەو كرد و ساڵی رابردووش(2017-2018) زۆرینەی قوتابخانەكان چونە ژێر باری ئەو سیستەمەوە، كەچی ئێستە كە لەسەرەتای ساڵی خوێندنی( 2018-2019 ) داین بەشێكی زۆر لەو قوتابخانانە لە رێگەی (رەزامەندی پەروەردەو یەكەی سەرپەرشتیاریەكان) پەشیمان بوونەتەوەو سیستەمەكەیان (خوێندنی وانەكانی بیركاری و زانست بە ئینگلیزی) كردۆتەوە بە كوردی.
تاقیكردنەوەی ئەم سیستەمە لەسەر زۆرینەی قوتابخانەكان بۆ ماوەی چوار ساڵ و ئەزمون لەسەر كراوەكانیش، لێكدانەوەو مشتومڕی زۆری بەدوای خۆیدا هێناوەو مامۆستایان و لایەنی پەیوەندیداریش لەو بارەیەوە قسەی خۆیان هەیە .
رۆژی 26-تشرینی دووەم-2018 لەكۆبوونەوەی سەرجەم بەڕێوەبەری پەورەردەگشتیەكان و بەڕێوەبەری پەروەردەی قەزاكان و سەرپەرشتیارە یەكەمەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ (دكتۆر پشتیوان سادق) وەزیری پەروەردە ، بەشێك لەو كۆبوونەوەیە تەرخان كراوە بۆ ئەو باسەو بەپێی سەرچاوەكان لەو كۆبوونەوەیەدا وەزیری پەروەردە پێنج داوای بەپەلەی ئاراستەی ئامادەبووان كردووە یەكێك لەو داوایانە ئەوەیە (كاركردن لەسەر سیستمی بە ئینگلیزی كردنی وانەكانی بیركاری و زانستەكان).
ئەم داوایە لەكاتێكدایە كە لەسەرانسەری پەروەردەی پارێزگای (دهۆك)دا سەرجەم ئەو سیستمە كۆتایی پێهێنرواوە و كراونەتەوە بە كوردی كە ژمارەی ئەو قوتابخانانەی پەشیمان بوونەتەوە زیاترن لە( 100 ) قوتابخانە و لە هەولێری پایتەختیش ژمارەیەكی ئێجگار زۆر پەشیمان بوونەتەوە كە پێدەچێت ژمارەیەكە زۆركەمیان مابنەوە، ئەوانی تر كراونەتەوە بە كوردی. لە پارێزگای سلێمانی و هەردوو ئیدارەی (گەرمیان )و (راپەڕین) كاریگەری داخستنەكە كەمتر بووتەوە ، هەرچەندە داخستن و پەشیمان بوونەوەكە بوەتە دیاردەو بەرپرسان و سەرپەرشتیارانی پەروەردەیی لەسەر هێڵن بۆ ئەوەی بەشێوەیەك لێی بچنە دەرەوە( نەشیش بسوتێ نە كەباب)، بەڵام وادیارە كێشە پەروەردەیی و زانستیەكە ئەوەندە گەورەیە كە هەمووان ناتوانن لێی بێدەنگ بن یان بیانەوێت تێی بپەڕێنن.
وانه‌ی بیركاری به سیستمی ئینگلیزی
مامۆستا سەربەست كەریم، سەرپەرشتیاری پرۆسەكە لە پارێزگای سلێمانی یەكێكە لەو بەرپرسانەی كە داكۆكی دەكات لەسەر مانەوەی سیستمەكە بەڵام ئەو باوەڕی وایە پێویستی بە رێكخستنەوە هەیە، ئەو لە واڵەكەی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبووك لەسەر دۆخەكە قسەی خۆكردووە لە ژێر ناونیشانی پرۆسەی بە ئینگلیزی کردنی ناوەندەکانی خوێندن و چەند پرسیارێک ؟! كە لە بەرواری 25- تشرینی دووەم دا نوسیویەتی :
۱- ئایا گەلی کورد بەبێ زانست و تەکنۆلۆژیاو زانینی زمان (بەتایبەتی زمانی ئینگلیزی) ڕێگایەکی تری هەیە بۆ پێشکەوتن و گەشەکردنی ؟!
۲- ئایا بیرمەندەکانی کورد لەسیاسی و نوسەرو ئەدیب کامیان خوێندنیان بەزمانی کوردی بوە ؟!
۳- ئایا ئەگەر هەمو خەڵکی کورد لەنێوان یەکدا بەپەخشانە شیعر بدوێن چی بۆ کورد زیاد ئەکات ؟
٤- ئایا تائێستا زمانێکی ستانداری کوردیمان هەیە ؟!
٥- من ئەزانم زمانی نەتەوەیمان ڕەگەزی سەرەکی مانەوەمانە ئەوە ئێمەهەین بەڵام چ کاریگەریەکمان هەیە خۆشمان چۆن ئەژین؟!
ئەو بەرپرسە پەروەردەییە لە رێگەی وروژاندنی ئەم پرسیارانەوە پێمان دەڵێت" ئەو پرۆسەیە نەك هەر پەشیمان بوونەوەی ناوێت و هەڵەیە، بەڵكو دەبێت بە خۆشحاڵیشەوە لێی بچینە پێشەوەو هیچ هەنگاوێكیش ئەگەر هەوڵی بۆنەدرێت و لەپێناویدا زەحمەت نەكێشرێت بەرهەمی نابێت".
كاردانەوەی بەڕێوەبەر و مامۆستایانی قوتابخانەكان لەبەرامبەر هەژموونی ئەو پرۆسەیەدا بوونەتە دوو بەش، هەندێكیان پێیان كارێكی باشەو تەنها كێشەیەك هەیانبێت بەردەوامی بوون و كارە لۆجستیەكانی ئەو پرۆسەیەیە، هەروەها بوونی مامۆستایانی ئەو بابەتە گرنگەو دابین كردنیشی كەمێك ناهەموارو زەحمەتە بەتایبەتی بۆ ئەو پەروەردانەی كە كێشەی میلاكی مامۆستایان و كەمی پسپۆڕیەكانی (ئینگلیزی – بیركاری- و زانست)یان هەیە، یاخود بوونی (بەشەوانە)ی زۆر بە تایبەتی لەو پەروەردانەی تا ئێستەش داكۆكی لەسەر گوتنەوەی (24)بەشە وانەی هەفتانە هەیە بۆ هەر مامۆستایەك.. ئەم ئاراستەیە بەشێك لە فوتابخانەكان دەگرێتەوەو جاروباریش پەورەردەكان و سەرپەرشتیارەكان دەڵێن بەرپرسیارێتی داهاتوو لە ئەستۆی بەڕێوەبەری قوتابخانەكانە!!
هەرچی ئاراستەی دووەمە ئەو بەرێوەبەر و مامۆستایانەن كە هەر لە ئەساسەوە باوەڕیان بە پرۆسەكە نەبووەو لایانە وایە قبوڵكردنیشی بە فەرمانی پەورەردە و یەكە سەرپەرشتیەكان بووە نەك خواست و داواكاری خۆیان، ئەوان پێیان وایە پرۆسەكە وەك لایەنی تیۆری خراپ نیه، بەڵام بە هۆی كه‌موكوڕییه‌كانه‌وه له سیستمی په‌روه‌رده‌دا پرۆسه‌كه‌س سه‌ركه‌وتوو نابێت.
كاردانەوەكانی پۆستەكەی مامۆستا سەربەست كەریم لە واڵەكەی خۆیدا جۆراوجۆر بوون، مامۆستا (حەسەن رەحمان) كە بەڕێوەبەری یەكێك لە قوتابخانەكانی سنووری بەڕێوەبەرێتی پەروەردەی سەیدسادەقه لەو قوتابخانانەی كە لایەنگری مانەوەی سیستمەكەن بە ئینگلیزی نوسیویەتی: بەڵێ بۆ پرۆسەی بە ئینگلیزی كردن، بەڵام بە ڕەخساندنی ژینگەیەكی باش و دابینركردنی كادری باش.
بە پێچەوانەی ئەم ئاراستەیەوە مامۆستایەكی تر بەناوی (رزگار خدر) دەرەئەنجامە خراپەكانی بە ئینگلیزی كردنی زانست و بیركاری روون كردووەتەوە و نوسیویەتی:
1- دەبێتە هۆی سەر لێشێواندنی منداڵ و دروستبوونی زمانێكی ئاڵۆز و تێكەڵ.
2- زمانی دایك بنەمای بیركردنەوەی منداڵ و هەستەكانیەتی بناغەشە بۆ فێربوونی زمانی دووەم .
3- فێربوونی زمانی دووەم كێشەی (گۆ)كردن و وتنی پیتەكان بەدروستی لای منداڵ.
4- لاوازی لە دەربڕین و دەستپێكردنی نوسین لەلای راستەوە بۆ لای چەپ ، بەهۆی كاریگەری زمانی ئینگلیزییەوە.
5- لاواز بووونی فەرهەنگی وشەیی و زاڵبوونی كلتووری زمانی دووەم بەسەر زمانی دایك دا.
6- لاوازی ئاستی زانستی بە هۆی لاوازی مامۆستا لە زمانی دووەمدا.
7- لەناوچوونی سەدان وشەو زاراوەی زانستی نوێ.
8- زمانی دایك هەمیشە هۆكاری هەستكردنە بە ئارامی و شادی لە رووی دەروونیەوە.
مامۆستا (خدر مستەفا) سەرپەرشتیاری پەروەردەیی، لەوەڵامی مامۆستا رزگاردا دەڵێت: نازانم ئەم قسانەی مامۆستا رزگار پشتی بە لێكۆڵینەوەی زانستی بەستووە؟
لە راستیشدا زمانی دایك و قسە پێكردنی پێویستی بە خوێندن و خوێندەواری نیە، ئەوەی خوێندن لەوبوارەدا پێشكەشی دەكات تەنها رووە زانستیەكەی زمانە نەك فێربوونەكەی.
مامۆستا ئەسمەر جەمیل وەك خۆی دەڵێت: من وەك مامۆستا و دایكی قوتابیش پشتیوانی لە پرۆسەكە دەكەم و كارێكی زۆر باشیشە.
ئەگەر نموونەیەك وەربگرین لەو پەروەردانەی كە سیستمەكەیان هەڵپەساردووە نوسراوی فەرمی ژمارە 18881 لە 22/11/2018 بەڕێوەبەرێتی گشتی پەروەردەی سلێمانی سیستمی خوێندنی ئینگلیزی (بیركاری و زانست) لە نزیكەی (20) قوتابخانەی سنوری پەروەردەكەیان هەڵپەساردووە.
هەر چۆنێك بێت كردنەوە یان داخستن و هەڵپەساردنی ئەو سیستمە پێویست بوو هەر لەسەرەتاوە توێژینەوەی زانستی بۆ بكرایەو پەلە نەكرایە بۆ كردنەوە یان هەڵپەساردن و داخستیان.