عەرەبی فەلەستینی لە ١٩٤٧ و کوردی باشو لە ٢٠١٧ دا

30/05/2022

عه‌لی حه‌مه‌


گوێ لە "جەنین پلاسخارت " بگرن !.

عەرەب باوەڕێکی هەیە کە بریارەکان لەسەر بنەمای ئەوە وەرناگرن کە چەند باشە بۆیان ، بەڵکو لەسەر ئەوە کە چەند خراپە بۆ ئەوان !

ئەگەر بەخێرایی چاوێ بە مێژووی خەبات و وێستگەکانی بزوتنەوەی رزگاری نیشتیمانی گەلەکەماندا بگێڕین ، بە بۆچوونی من ئەو قسەیە بۆ ئێمەی کوردیش راستە !

لەم رۆژانەدا وتارێکی نوسەر ( رضوان طلعت ) م لەسەر بیرەوەریەکانی ( جوڵدا مائیر ) سەرۆک وەزیرانی پێشوی ئیسرائیل خوێندەوە کە باسی نارازیبوونی لایەنی فەلەستینی کرد لە ساڵی ١٩٤٧ لە دابەشکردنی خاکی فەلەستین بۆ دوو دەوڵەت .


جۆڵدا مائیر لە بیرەوەریەکانیدا نوسیویەتی؛
کاتێ کە نەتەوە یەکگرتوەکان بەپێی بڕیاری ژمارە ١٨١ ساڵی ١٩٤٧ بریاری دابەشکردنی خاکی فەلەستینی دا بۆ دوو دەوڵەتی ( دەوڵەتی فەلەستینی عەرەبی و دەوڵەتی ئیسرائیل ) کە ( هەردوو زلهێزی براوەی جەنگی دووەمی جیهانی یەکێتی سۆڤیەت و ولایەتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکاش رەزامەندبون لەسەر ئەم دابەشکردنە ) ، من لەسەرەتادا لەناو حزبدا دژی ئەو بریارەبوم بەڵام ( دافید بن گوریون ) سەرۆکی ئەوکاتە حکومەتی ئیسرائیل رەزامەند بو بە بریارەکەو وتی ( بوونی دەوڵەتێک بۆ یەهودیەکان لە نەبوونی باشترە) بۆیە شکور بۆ خوا کە ئێمە دەستپێشخەر نەبوین لە رەتکردنەوەی بریارەکە .
نوسەر و مێژوونوسی فەلەستینی (عبدالقادر یاسین ) لە کتێبەکەیدا دەربارەی ( کفاح الشعب الفلسطین قبل عام ١٩٤٨ ) کە ساڵی ١٩٧٥ رێکخراوی رزگاریخوازی فەلەستینی بڵاوی کردەوە دەڵێ ؛( سەرەڕای ئەوەی فەلەستینیەکان لە ٩٢٪ زەوی خاکی فەلەستینیان لەژێر دەستابوو کەزۆربەی زەویە کشتوکاڵیەکان بوو، لەگەڵ ئەوەی یەهودیەکان تەنها ٧٪ ی زەوی فەلەستینیان لە بەردەستا بوو کەچی فەلەستینیەکان بریاری دابەشکردنەکەیان رەت کردەوە !.


بەهۆی جۆشوخرۆشی دەمارگیری هەستی ئایینی وئ نەتەوەیی و هاندانی وڵاتانی عەرەبی لەزۆربەی شاروشارۆچکەکانی فەلەستیندا شەڕو ئاژەوەیەکی گەورە سەری هەڵدا و دوای کوژران و ماڵوێرانی و دەربەدەریەکی گەورەی خەڵکی عەرەبی فەلەستینی لەساڵی ١٩٤٩ بەپێی رێککەوتنامەی رۆدسی یۆنانی شەڕ کۆتایی پێهات و لەئەنجاندا خاکی فەلەستین بەم جۆرەی لێهات لە ٧٧.٤٪ خاک و ئاوی فەلەستین لەلایەن ئیسرائیلەوە داگیریکرا، ئەوی تری کە لە ٢٣.٦٪ مابۆوە لە کەناری خۆرئاوا و قودس خرایە سەر فەرمانرەوایی ئەردەن و کەرتی غەزەش خرایە ژێر ئیدارەی دەوڵەتی میسری عەرەبی، فەلەستینیەکان توشی کۆڕەوێکی بەکۆمەڵی مێژوویی بونەوە کە تائێستاش زۆربەیان لە ناو خەیمەدا و لە ئاوارەیی دەژین و بێ خاک و بێ دەوڵەت و پارچە بوو ماونەتەوە .


دوای زیاتر لە ٧٠ ساڵ لە قوربانی دانی فەلەستینیەکان هێشتا باجی ئەوهەڵەیە دەدەن کە لەئەنجامی دەمارگیری ئاینی و نەتەوەیی و تێ نەگەیشتنیان لە سیاسەت و واقیع کەوتەوە و نازانن چۆن لەو شکستە کەمەر شکێنە هەستنەوە .


ئەزمون و وێستگەکانی گەلی کوردیش لە تاقی کردنەوە و رێرەوی پڕ هەڵەی گەلی فەلەستین باشتر نیە ، کوردیش چەند جارێک لەمێژوودا هەل و دۆخی باشی بۆ رەخساوە و هەر جارەی بە بیانویەک و هەر دەرفەتەی بە بیروباوەڕێکی ناکامڵی سیاسی یا بەرژەوەندی و تاکلایانەی حزبی لەدەست داوە کە دەکرێ گفتوگۆی ساڵانی ٦٠ شەست و ٧٠حەفتاکان و ٨٠ هەشتاکانی سەدەی رابردوو وەک نمونەی ميژوویی سەیر بکەین .

لەدوای روخانی بەعسەوە لە ساڵی ٢٠٠٣ ەوە ئێمە لەگەڵ حکومەتی ناوەندی عێراق لەکێشمە کێشی سیاسی و دەستوری و جیۆپۆلیتکی دابوین کەدەکرێ ئەم قۆناغە بە قۆناغی هاوچەرخ ناوەزەند بکەین لەگەڵ بەغدا بەتایبەتی سەبارەت بە پرسی ریفراندۆم و هەوڵەکانی نەتەوەیەکگرتوەکان و ئەمەریکا و دۆستەکانی کورد بەتایبەتی دوای ناردنی نامە مێژوویە هاوبەشەکەی هەریەک لە نەتەوە یەکگرتوەکان و بەریتانیا و ئەمەریکا کە بەهۆی (ریکس تیلەرسۆن ) وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا گەیەنرایە دەستی کاک مەسعود بارزانی و سەرکردایەتی سیاسی کوردلە ٢٣ی ئەیلولی ٢٠١٧ کە بەداخەوە گوێ لەم بەدەنگە هاتنە مێژوویە نەگیراو لە رۆژی ٢٥ی ئەیلولی ٢٠١٧ ریفراندۆم ئەنجام دراو و ئەم دەرفەت و هەلە مێژوویەش بۆ کورد لەباربرا کە بوە هۆی سەرهەڵدانی گرژی و ئاڵۆزیەکی توند لە نێوان هەرێم و حکومەتی ناوەندی بەغدا ، وەلە ئاکامدا سوپای عێراق لە ١٦ی ئۆکتۆبەری ٢٠١٧ سەرجەم ئەو ناوچانەی کۆنترۆڵ کردەوە کە لەدوای ساڵی ٢٠١٤ لێ هەڵاتبوو !

ئێستاش دوای چەندین ساڵ لە شکست و بەربڵاوی دیاردەی گەندەڵی و ناشەفافی و دیارنەبوونی داهات و سەرگەردانی و پاشاگەردانی لەم هەرێمەدا نوێنەری نەتەوەیەکگرتوەکان لە عێراق خاتو ( جەنین پلاسخارت ) دێت و بە پەیامێک ، ئێمە لەو مەترسی و چەقبەستویی و سەرگەردانی و پاشاگەردانیەی تێی کەوتوین ئاگادار ئەکاتەوە و ئەیەوێت هێشتا کەدەرفەتێک ماوە پێش نقوم بوون ،نقوم نەبین ، کەچی هەر لەسەرەتاوە بە دەنگێکی زەبر و قوڕگێکی نوساوی نوزە تاساوەوە هاتینە وەڵام و لەکەدارمان کرد ..

ئەوەی کە جۆڵدا مائیر دەربارەی عەرەب وتویەتی کە عەرەب ؛( لەسەر ئەو بنەمایە بڕیار نادەب دەدەن کە چەبد بۆئەوان باشە ، بەڵکو بریارەکان لەسەر ئەو بنەمایە دەدەن کە چەند بۆ ئەوان خراپە )

بۆیە هیوادارم ئێمەی کوردیش لەسەر بنچینەی ئەوە بڕیار نەدەین کە چی بۆ ئێمە خراپە بەڵکو بۆ تەنها جارێکیش بێ ورک خۆمان و بۆ خۆمان بیربکەینەوە و بڕیار بدەین و ئەم هەوڵەی خاتو « جەنین پلاسخارت » یش نانیگا نەگرین و بەدەردی هەوڵ و نامەکەی وەزیری دەرەوەی ئەمەریکی نەبرێ سەبارەت بە ئایندەی هەرێم و چارەنوسی خەڵکی ستەمدیدەی کوردستان .