ڕاپۆرتی جیهانی

02:45 - 12/02/2020

چیرۆكی دروستكردنی تۆم و جێری‌

كوردستان ئەحمەد

ئێستا دروست 80ساڵە فیلیمی ئەنیمەیشنی  تۆم و جێری كاردەكات و لەماوەی ئەو ساڵانەی تەمەنیشیدا بە شێوازی ڕەش وسپی و تا كوالیتی بەرزی شەش ڕەهەندی بەرهەمەكانی نیشانی جیهان داوە یەكێكە لە پر بینەرترین  ئەفلامكارتۆنەی جیهانیەكان.

فیلم كارتۆنی تۆم جێری  ئەنیمەیشنێكی ئەمریكیە و لە ساڵی1940 لەلایەن دوو دەرهێنەری ئەمریكی ویلیام هانا و جۆزێف لاربیراوە دروستكراوە، بیرۆكەی فیلم كارتۆنەكە شەر و ئاژاوەو ناكۆكیەكانی نێوان دوو ئاژەڵی كۆمەڵایەتی دەكات كە بریتییە لە شەری مشك و پشیلە.

بیرۆكەی تۆم و جێری چۆن سەری هەڵدا

كاتێك كۆمپانیار (میترۆ گۆڵدن مایەر) كورتە ئەنیمەیشنی (     Puss Gets The Boot)  بەرهەم هێنا لە ساڵی 1939  كە كورتە ئەنیمەیشنەكە باسی لە شەڕو توندوتیژی نێوان مشك و پشیلەی دەكرد، هەرچەندە ئەو كاتە كۆمپانیاكە زۆر بە گرنگیەوە نەیروانیە ئەو شاكارە هونەرییە كورتە ئەنیمەیشنە ، بەڵام ئەو كارە كاردانەوەیەكی نێودەوڵەتی لێكەوتەوە و بینەرێكی بێشوماری پەیدا كرد.

هەتا ئەو كاتەش ئەم كورتە ئەنیمەیشنە هیچ بۆ كۆمپانیای  میترۆ گۆڵدن مایەر گرنگ نەبوو ، ھەتا دوای پێشکەشکردنی لە سینەما و ھەڵبژاردنی بۆ خەڵاتی ئۆسکار وەک باشترین کورتە فیلم، لەوە بەدوواوە كۆمپانیاكە بەگرنگیەوە روانیە كارەكانی ولیامهانی و هاوڕێكەی.

 لەدوای ئەوەی پاڵێورا بۆ خەڵاتی ئۆسكار و دواتریش لە سینەماكاندا پەخشكرا ، بو بە پربینەرترین وێنەی جوڵاو كورتە ئەنیمەیشن و پارەیەكی خەیاڵی بۆ كۆمپانیاكە و هەردوو دەرهێنەر ویلیام هانا و جۆزێف لاربێراوە بەدەست هێناو سەركەوتنێكی گەورەیان لەسەر تۆمار كرد.

بۆچی ناونرا تۆم وجێری
لەسەرتادا  وێنەجوڵاوی (   Puss Gets The Boot ) كە باسی لە شەری قورسی پشیلە و مشكی دەكرد  پشیلەكە ناوی (كاسپەر) بوو مشكەش هیچ ناوێكی نەبوو  دواتر و دوای ئەوەی بەڕێوبەری ستۆدیۆی (میترو گۆڵدن مایر)  (فرید کویمبی) ھەستا بە تەرخانکردنی تەواوی کۆمپانیاکە بۆ بەرھەم ھێنانی زیاتری تۆم و جێری کە دوای ئەوە بوو بە زنجیرە، وە بەیارمەتی یەکێک لە نیگارکێشەکانی کە ناوی (جۆن کار) بوە ڕێکەوتن لەسەر ناوی تۆم و جێری دوای ئەوەی پێشبڕکێیەک کرا لەناو ستۆدیۆ بۆ ھەڵبژاردنی ناوێک بۆی. و لەپێشبرێككەدا ناوی تۆم و جێری  بۆ فیلم كارتۆنەكە دانرا.

مترو گۆڵدن مایر دادەخرێت
ئەو كۆمپانیایەی پشتیوانی  دەرهێنەرانی فلامكارتۆنی  تۆم و جێری دەكرد ، بەهۆی هەندێك هۆكاری تایبەتی كۆمپانیاكەوە داخرا، ئەوە بوە كێشەیەكی گەورە بۆ ولیام هانا و لاربیرا  چونكە كارەكانیان بۆ ماوەیك وەستاو نەیاندەتوانی كاری وردتر بكەن، تا ئەوكاتەی بڕیاریاندا ستۆدیۆیەكی بچوك بۆ خۆیان دروست بكەن  كاریی تێدا بكەن.

تا ساڵێ 1957 هانا و باربیرا توانیان 114 كورتە فیلم لە تۆم جێری پێك بهێنن كە هەموویان رووداوی رۆژانەی شەری نێوان مشك وپشیلەیەك بوو لە ناو ماڵ دا.

تۆم و جێری لە ماوەی تەمەنیدا 13جار بۆ خەڵاتی ئۆسكار پاڵێوراوە و 7 جار خەڵاتەكی بەدەست هێناوە.
تۆم لەسەرەتا ڕەنگی خۆڵەمێشی بوو و موو برزکاو بوو وەك پشیلەییەكی ئاسایی  لەسەر چوار پەلەكەی  ئەڕۆیشت، پاشان پەرەی سەند و ڕەنگی بوو بە شین وە شوازی رۆشتنیشی لە چوار پەلیەوە گۆڕدرا بۆ دوو پەلی،  بەڵام جێری ڕەنگی قاوەییەکی کراوەتری ھەبوو لە پێشتر، ئەم شێوازی ڕەنگەش لەسەر  تەلەفیزۆن و سینەما شاشەكەی دەخنکاند.

تا ئەو كاتەی كە مترو گۆڵدن مایر سەرپەرشتی دەرهێنانی تۆم و جێری دەكرد لەژێر دەستی ولیام هانی و لاربیریدا چیرۆكەكانیان زۆر توندوتیژی تێدابوو ، باسی لە شەری دوژمنایەتی نێوان پشیلە و مشك دەكرد، بەڵام دواتر كاتێك  (هانا و باربیری) بوون بە خاوەنی ستۆدیۆی خۆیان ناوەڕۆكی تۆم وجێریان لە شەرو دوژمنایەتیەوە گۆڕی بۆ هاوڕێیەتی و دۆستایەتی ئەوەش لەبەر ئەوەبوو كە شەروو ناخۆشی  نەمێنێت و منداڵان فێری شەرو ئاژاوە نەبن.

 هەرچەندە هانا و باربیری لە كۆمپانیا مترو گۆڵدن مایر نەمابوون و بەسەر بەخۆ كاریان دەكرد كۆمپانیاكە ویستی لە دەرەوەی  ئەو دوو دەر هێنەرە دەستبكات بەكاریی پەخش و بەرهەمهێنانی تۆم و جێری ، بۆ ئەو مەبەستەش پەنای بردە بەر دەرهێنەرێكی چیكی  بەناوی ( گین  دیتیچ) بەیارمەتی ئەم دەرهێنەرە 13 كورتەفیلمی پێشكەش كرد  دوای ئەوەش مترو گۆڵدن مایر وازی لەو دەرهێنەرە هێنا هەرچەندە سەركەوتنێكی كەمی تۆمار كردبوو بەڵام وازی لێهێنا و لەگەڵ  دەرهێنەرێكی تر بە ناوی  چوك جۆنز كاری دەرهێنانی بۆ تۆم و <ێری كرد

چوك جۆنس خۆی دەرهێنەرێكی باش بوو دەرهێنانی بۆ کەسایەتی (باگزبانی و سیلڤستەر و تویتی)، بۆ بەرھەم ھێنانی ٣٤ کورتە فیلمی تۆم و جێری لە نێوان ساڵانی (١٩٦٣-١٩٦٧) كردبوو،

تۆم و جێری ڕادەگیردرێت
سەرەڕای ئەوەی سەركەوتنێكی گەوری تۆمار كردبوو بەڵام لە ساڵی 1965 میدیا ئەمریكیەكان بڕیاریاندا چیتر زنجیرەكانی تۆم و جێری پەخش نەكەن بەهۆی ئەوەی  زۆربەی زنجیرەكانی تۆم و جێری تودو تیژیان تێدابوو هاندانی زۆر تێدابوو بۆ دووژمنداریەتی لەنێوان منداڵاندا لەبەر ئەو هۆكارەش بەشێكی زۆر لە زنجیرەكانی تۆم و جێری سڕێنرانەوە.


سەرەڕای ئەو هەموو گلەیانە تۆمەتبار كرابەوەی  کە دەمارگیری تێدایە بەھۆی خزمەتکارە ڕەشەکەی ناو فیلمەکە، وە شێوەی پاڵەوانەکان لەدوای ھەر ڕووداوێک،  ئەمەش کۆمپانیا بەرھەم ھێنەر و ھەموو ئەو کەسانەی گرتەوە کە بەشداربوون، كارەكانی بەتەواوەتی نزیك بوەوە لە لەناو بردن لەر ئەوی هەم سوكایەتی تێدابوو هەم چینایەتی و جیلایەتی و دوژمنداریەتی تێدابوو.

تۆم و جێری دەردەكەوێتەوە
سەرەڕای رەخنە زۆرەكان لە تۆم و جێری بەڵام بینەرێكی  زۆر زۆری هەبوو بۆیە كۆمپانیای گۆڵدن مایەر دووبارە دەستی كردەوە بەبەرهەم هێنان و چەندین زنجیرەی نوێی بەستایل و ناوەرۆك و كارەكتەری نوێوە بەرهەم هێنا لە ساڵی 1980

گۆڵدن مایەر سودی بینی لە کەسایەتیە کۆنەکانی (میترو گۆڵدن مایر) وەک (دروبی و بارنی) کە تا ساڵی ١٩٨٢ بەردەوامبوو. جارێکیتر تۆم و جێری گەڕانەوە گۆڕەپانی ڕاونانە بەناوبانگەکەی خۆیان لەمیانەی ئەو زنجیرانە

. (ھانا و باربیرا) ئەمجارە سوربوون لەسەر ئەوەی ئەبێت تۆم و جێری لە واقیعەوە نزیک بێت، بە جۆرێک کاتێک تۆم بیانۆ ئەژەنێ بەشێوەیەکی زۆر دروست ئەیژەنێ و ھیچ جوڵەیەکی ھەڕەمەکی ناکات، وە میوزیک ژەن و ئاوازدانەر سەرپەرشتی جوڵەکانی ئەکرد.

پرۆفیشناڵ بوو پێشكەوتو سەركەوتو بو بوو بەیەكێك لە پربینەرترین و گەورەریت كارتۆنی سەدەی نوێ و زۆرترین بینەر و زۆرترین كەسایەتیەكانی لە خۆی كۆكردەوە ئەوەش بوە هۆی ئەوی زیاتر بەرەو پێشەوە بچێت.

 شێرپەنجە تۆم و جێری ڕاگرت
ئەو كاتەی كە هانا و باربیری لە لوتكەی بەرهەم هێنانی تۆم جێریدا بوون چەند هاوڕێەكی كۆنی خۆیان لە كۆمپانیای میترۆ گۆڵدن مایەر  هێنایە ناو كایەی بەرهم هێنانی تۆم جێریەوە و زنجیرەی نوێیان دەرکرد کە تێیدا نەوەکانی تۆم و جێری دەرکەوتن، ھەروەھا توانیان ساڵی ١٩٩٢ درێژترین فیلمی خۆیان بەرھەم بێنن.

لە ٢٠٠١ ولیام ھانا لە تەمەنی ٩٠ ساڵیدا بەھۆی شێرپەنجەوە مرد ئەوەش كاریگەریەكی گەورەی لەسەر  تۆم و جێریەوە هەبوو ، بۆ ئەوەی فیلم كارتۆنی تۆم و جێری نەوەستێت  جۆزێف بابیرا  لە ساڵی 2005  گرێبەستێكی لەگەڵ كۆمپانیای  وارنەر برازەرس  بەست بۆ ئەوەی درێژە بەبەرهەم هێنانی تۆم و جێری بدەن. دوای ساڵێك لە بەگرێبەستەكە جۆزێف بابیرا   لە تەمەنی 95 ساڵیدا كۆچی دوای كرد  لە و كاتەشەوە تاكو ئێستا تۆم جێری خزمەت بە مرۆڤایەتی و منداڵانن دەكات  جیاواز لەوەی كە بۆ منداڵانە تا ئێستاش گەورەكان سەیری ئەم فیلم كارتۆنە دەكەن.