12:49 - 28/05/2020
قوربانی كۆرۆنان و هەڵگری ڤایرۆسەكەش نین
كارەساتی پەتای كۆرۆنای نوێ –كۆڤید19- كاریگەریی لەسەر هەموو وڵاتانی جیهان
داناوە، بە بێ ئەوەی جیاوازیی بكات لە نێوان پێشكەوتن و دواكەوتووی وڵاتاندا، بە
هەمان شێوەش كاریگەریی لەسەر هەموو تەمەنەكان دادەنێت بەتایبەتی ئەوانەی كە
بەرگریی جەستەیان لاوازە، منداڵانیش هەرچەندە ئەگەر توشی ڤایرۆسەكەش ببن، بەڵام
كاریگەریی ئەوتۆی لەسەریان نابێت، بەڵام ئەمە ئەگەر ئەو منداڵانە بێبەش نەبن لە
سیستەمی تەندروستی باش و بێبەش نەبن لە خۆراكی رۆژانە، كاتێكیش منداڵان لەو دوو
سیستەمە بێبەش دەبن بێگومان كاریگەریی خراپی دەبێت، لە لایەكەوە بەدخۆراكی و كەمی
خۆراك هۆكارە بۆ زاڵبوونی ڤایرۆسەكەو لە لایەكی دیكەشەوە كاریگەرییە ئابوورییەكان
خێزانە هەژارەكان هێندەی دیكە هەژار دەكات، ئەگەر خێزانێك لە رۆژانی ئاساییدا بە
ئەستەم خۆراكی بۆ منداڵەكانیان دابینكردبێت ئەوا لە رۆژانی ئێستادا هێندەی تر
ئەستەم دەبێت، كەواتە لێرەوە دەگەینە ئەو بڕوایەی كارەساتی كۆرۆنا و ڤایرۆسی كۆڤید
19 ئەگەر راستەوخۆ منداڵان نەكوژێت، ئەوا بەناڕاستەوخۆ كاریگەریی گەورەیان لەسەر
دادەبێت.
لە بەیاننامەیەكی هاوبەشی ڕێكخراوی یونسێفی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان كە
تایبەتە بە كاروباری منداڵان و - رێكخراوی سەیڤ چڵدرن-ی ناحكومی، باس لەو مەترسییانە كراوە كە لەسەردەمی كۆرۆنادا
ڕووبەڕووی منداڵان دەبێـتەوەو لە هەمان كاتیشدا ئەو منداڵانە هەڵگریی ڤایرۆسەكە
نین، بەڵام لەژێر هەڕەشەی گەورەدان.
لەنێو بەیاننامەكەدا باس لەبواری ئابووری كراوە و لە ئەنجامدا كاریگەریی
لەسەر 86 ملیۆن منداڵی جیهان داناوە، لە هەمان كاتیشدا هەڵگریی ڤایرۆسی كۆرۆناش
نین. لەبەر ئەوەی كەس و كاری ئەو منداڵانە لە خوار هێڵی هەژارییەوەن.
یونسێف كەتایبەتمەندی بواری منداڵانەو ڕێكخراوێكی فەرمی نەتەوە
یەكگرتووەكانە و ڕێكخراوی ( سەیڤ چڵدرن- منداڵان بپارێزن) لە بەیاننامەیەكدا
ڕایانگەیاندووە بەر لە كۆتایی ئەمساڵ 2020 ژمارەی ئەو منداڵانەی كە دەكەونە ژێر
فشارو كاریگەرییەكانی كۆرنا دەگاتە 672 ملیۆن كەس، كە ئەوەش لەچاو ساڵی رابوردوودا
15% زیادی كردووە، هەر لەو راپۆرتەدا هاتووە كە زۆرینەی ئەو منداڵانەی لەژێر فشاری
ئابووریدان لە كیشوەرەكانی ئەفەریقا و باشووری كیشوەری ئاسیادان.
بە پێی ڕاپۆرتەكەی یونسێف ئەو منداڵانەی كە لە ئەفەریقا دەژین زۆرینەیان
دەكەونە بەشی باشووری بیابانی گەورەی ئەفەریقا و بەشێك لە وڵاتانی باشووری ئاسیا.
توێژینەوەكە پشتی بە خەمڵاندنەكانی بانكی نێودەوڵەتی و سندوقی دراوی نێو
دەوڵەتی بەستووە و ئەوانیش توێژینەوەكانیان لەسەر 100 وڵات كردووە، ئەمەش لە
كاتێكدایە بەیاننامەكە باس لەو دەكات كۆرۆنا لە ئەوروپا و ئاسیای ناوەڕاستدا
كاریگەریی زۆرترە.
هنرییتا فور بەڕێوەبەری جێبەجێكاریی ڕێكخراوی یونسێف، باس لەوە دەكات كارەساتەكە
كاریگەریی زۆرتر لە سەر منداڵانی ئەو خێزانانە دروستدەكات كە توانای دابینكردنی
پێداویستییە سەرەتاییەكانی خۆیان نیە.
خاتوو ئینگەر ئاشینگ بەڕێوەبەری ڕێكخراوی (سەیڤ چڵدرن- منداڵان بپارێزن)
ئەگەر بتوانین بەخێرایی بجوڵێینەوەو كارەكانمان ئەنجام بدەین، دەتوانین كێشەكە
تەوق بكەین و نەهێڵین كارەساتی گەورە بخوڵقێت، بەتایبەتی كار لەسەر ئەو خێزانانە
بكرێت كە ئاستی هەژارییەكەیان زۆر لە خوار ستانداردی جیهانییەوەیە، لەبەرئەوەی
لەناو ئەو خێزانانەشدا منداڵەكان دەبنە قوربانی یەكەم و كاریگەرییەكان لەسەر ئەوان
زۆرتر ڕەنگدەداتەوە. منداڵان لەبەردەم برسێتی قورسدان و بەرگریی جەستەیان زۆر
خراپە، خراپی جۆری خواردن و بگرە نەبوونی خواردن تووشی بەدخۆراكی كردوون، ئەوەش
دەبێـتەهۆی ئەوەی كە تەمەنیان كورت بێـت و زووتر بمرن بە بەراود بە منداڵانی
ئاسایی.
هەربۆیە هەردوو ڕێكخراوەكە لە كۆتایی بەیاننامەكەیاندا جەختیان لەسەر ئەوە
كردووەتەوە كە پێویستە لەسەر هەمووان لەڕووی كۆمەڵایەتی و پاراستنی ژیانی منداڵان
وسیستەمی خۆراكی نێو قوتابخانەكاندا هاوكاریی بكەن، ئەوەش لە پێناوی ئەوەی كۆرۆنا
هێندەی تر كارەسات لەناو منداڵانی وڵات و خێزانە هەژارەكاندا نەخوڵقێنێت.