تادێت رەوشی سیاسی عێراق پێشهاتی نوێ‌ بەخۆیەوە دەبینێت و لە ئێستاشدا پرسێك كە باڵی بەسەر شەقام و ناوەندە سیاسییەكان و تەنانەت بەشێك لە پایتەختەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا كێشاوە، گریمانە و پرۆژەی دروستكردنی هەرێمێكی سونەیە لە عێراقدا كە لە یەك كاتدا هەم پشتیوانی و هەم دژایەتی دەرەكی هەیە بۆ پرۆژەكە و هەمیش لە ناوخۆدا چ وەك ململانێیەكی مەزهەبی و چ وەك ململانێیەكی سیاسی یار و نەیاری زۆری بۆ پەیدا بووە.

دوای روونبوونەوەی هێڵە گشتییەكانی سیمای هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەتایبەت شێوازی دابەشبوونی بازنەكانی هەڵبژاردن، لە ئێستادا لایەنە سیاسییە كوردییەكان لە هەرێمی كوردستان و ناوچە كێشە لەسەرەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم چەند بژاردەیەك بۆ چۆنێتی خۆسازدان بۆ هەڵبژاردنەكە تاوتوێ‌ دەكەن، پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان پرۆژەی سیاسییان هەیە بۆ چۆنێتی بەشداری پرۆسەكە. پەیسەر بە پشتبەستن بە سەرچاوەی تایبەتی ناو هەرسێ‌ حیزبەكە، گرنگترین سیناریۆ و تێڕ

حكومەتی هەرێمی كوردستان دوو بژاردەی بۆ رێككردنەوەی مووچە ئامادەكردووە و خاڵی هاوبەشی هەردوو بژاردەكەش ئەوەیە كە تەواوی مووچەی ساڵی 2020 بە لێبڕینەوە دابەش بكرێت.

پەیسەر زانیاری پشتی پەردەی سەردانەكەی كازمی بۆ هەرێمی كوردستان ئاشكرا دەكات و جگە لە رێككەوتنی هەولێر و بەغداد چەند دۆسێیەكی گرنگ لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی كوردستان تاوتوێدەكات بەتایبەت دۆسێكانی هەڵبژاردن و پێشمەرگە و ئەو چەكانەی لە شەڕی داعشدا لەلایەن هاوپەیمانانەوە دراون بە هێزی پێشمەرگە.

رێككەوتنی هەولێر و بەغداد بەرەو ئەو ئاراستەیە دەچێت كە سیاقێكی نێودەوڵەتی وەربگرێت و ئەمریكا بە تایبەت و بەدواشیدا فەرەنسا دەیانەوێت رێككەوتنە بەجۆرێك بێت كە كێشەی نێوان هەرێم و حكومەتی ناوەندی لانی كەم بۆ ماوەی 3 ساڵ چارەسەربكرێت و كۆمەڵگەی نێوەدەوڵەتیش چاودێری جێبەجێكردنی بێت، بۆ ئەمەش نە هەولێر و نە بەغداد ناتوانن پێچەوانەی ئەو شەپۆلە نوێیە مەلە بكەن و چاوەڕوان دەكرێت لە رۆژانی داهاتوودا رێككەوتنەكە بگاتە قۆناغی كۆتایی.

​تا دێت كاتی رێككەوتنی هەردوو حكومەتی هەرێم و ناوەند لە كۆتایی نزیكدەبێتەوە و لەگەڵ تێپەڕینی هەر خولەكێكیشدا گۆڕانكاری نوێ‌ دێنە پێشەوە، لە ئێستاشدا دواین زانیاری ئەوەیە كە سەرۆكی هیچ یەكێك لەو دوو حكومەتە پێكەوە كۆنابنەوە و ئەگەر وەفدی هەردوولا بگەنە رێككەوتن و رێككەوتنەكە واژۆ بكەن، ئەوا ئەوانیش هەركەس لە ماڵی خۆیەوە بە جیا واژۆ لەسەر لێكتێگەیشتنی رێككەوتنەكە دەكات.

جارێكی دیكە تۆپی رێككەوتن لەگەڵ بەغداد دەكەوێتەوە گۆڕەپانی هەرێمی كوردستان و ئەگەر لەكاتی دیاریكراودا وەفدی هەرێم بچێتە سەر مێزی دانوستان و رێككەوتن، ئەوا حكومەتی ناوەندی ئامادەیە لە مانگی ئەیلولدا بڕێكی دیكە پارە بۆ هەرێمی كوردستان رەوانە بكات، هەولێریش یەكەم سیگناڵی ئەرێنی بۆ بەغداد ناردووە كە ئامادەیە نیوەی گورمرگ و بەشێكی نەوت رادەست بكات و رێكبكەوێت.

​سەرۆك وەزیرانی عێراق دژی یاریكردن بە كات لەلایەن حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە بۆ رێككەوتن هەڵوێست وەردەگرێت و ئامادە نییە چیتر لەگەڵ وەفدی هەرێم دابنیشێت و كاروباری گفتوگۆ و رێككەوتن دەسپێرێت بە وەزیری دارایی.

ئێستا زەقترین دیمەنی سەر شانۆی سیاسی عێراق پرسی هەڵبژاردنی پێشوەختە، هەڵبژاردنێك كە لەژێر فشاری خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەكانی ناوەراست و خوارووی عێراقدا بڕیاری لێدراوە و بەروارەكەی بە مانگی حوزەیرانی ساڵی داهاتوو دەستنیشان كراوە، بەڵام پرسیارەكە ئەوەیە لەمپەڕەكانی بەردەم ئەو هەڵبژاردنە چین، ئایا دەتوانرێت هەڵبژاردن لەماوەی چەند مانگێكی دیكەدا ئەنجامبدرێت، لەمپەڕی سیاسی، یاسایی، تەكنیكی، لۆجستی و فشاری دەرەكی تا چەند نیشاندەری ئەوەن كە ناتوانرێت هەڵبژاردنێكی پێشوەخت لە عێراق ئەنجام بدرێت.

پەیسەرپرێس دەقی دواین رەشنوسی یاسای هەڵبژاردنەكان بە وەرگێڕدراوی بڵاودەكاتەوە كە لە 29/12/2019 ئامادەكراوە و لە 50 مادە پێكهاتووە بەپێی یاساكە ژمارەی كورسییەكانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە (329) كورسی پێكدێت، (320) كورسییان بەسەر پارێزگاكاندا دابەشدەكرێن بەپێی سنووری كارگێڕییان تا كاتی ئەنجامدانی سەرژمێری گشتی، (9) كورسیشیان بەپێی سیستمی (كوتا) دابەشدەكرێت.

جارێكی دیكە ناوی ئاشتی هەورامی دێتەوە بەرباس، ئەو پیاوەی كە بە درێژایی چوار كابینەی حكومەتی هەرێمی كوردستان وەزیری سامانە سروشتییەكان بوو و وەك دەوترا وەزارەتەكەی لە یەك جانتای دەستیدایە، ئەمجارەش ناوەكەی دەبێتەوە بە مانشێتی میدیاكانی ناوخۆ و جیهان و تۆمەتبارە بە داوای وەرگرتنی بەرتیل لە كۆمپانیایەكی وزە و لە ئەگەری نەبوونی بەڵگە بۆ داكۆكی لە خۆی ئەوا بە بەهای یەك ملیار دۆلار غەرامە دەكرێت و ئەگەر دۆسێیەكەش بە تەواوی بدۆڕێنێت ئەوا هەرێمی كوردستان 5 ملیار دۆلار غەرامە دەكرێت.

​ژمارەیەك داتای نوێ كە لە سەرچاوە فەرمییەكان لەبارەی عێراق كۆكراونەتەوە بۆ ساڵی 2020 تێیدا دەردەكەوێت رێژەی بێكاری و هەژاری بە ئاستێكی مەترسیدار لە پارێزگاكانی ناوەڕاست و خوارووی عێراق روو لە هەڵكشانن، سەنتەری پارێزگاكانی سلێمانی و هەڵەبجە و ناحیەكانی بیارە لە هەورامان و عەینكاوە لە هەولێر كەمترین هەژار و بێكاریان تێدایە لەسەر ئاستی عێراق.

لە ئێستادا كە هەموو چاوەكان لەسەر ڕێككەوتنی هەولێر و بەغدادن، كڵێشەی كۆتایی رێككەوتنەكە ئامادەكراوە و پەیسەرپرێس بە پشتبەستن بە سەرچاوەكانی خۆی بەشی هەرەزۆری خاڵەكانی ناو رێككەوتنەكە ئاشكرا دەكات.