فەرەنسا كەمێك زیاتر نیگەرانە

هێندەی ئەم كابینەیە كێشەیان نەبووە ، ئەگەر كەمێك بگەڕێینە دواوە سەرەتای هاتنە سەر حوكمی لە كابینەی یەكەم و دوەمیدا،

ئەزموونێك بە كەڵكی كردەی سیاسی و ئیداریی ئێستامان نایەت

كەركووك دەسوتێت و یەكیتی و پارتیش خۆیان گەرم دەكەنەوە

لە هەموو ئەوروپا چەند رۆژنامەیەك مێژوی تایبەتی خۆی هەیە ، ئەم رۆژنامانە سەرباری ئەوەی كە رۆڵ و كاریگەری خۆیان هەبوە هاوكات هەر خودی دەركردنی رۆژنامەكەش وەك داهینان و وەك ئەزمونی مرۆڤایەتی دێتە ئەژمار ، لە گەڵ ئەوەشدا بوەتە ئەزمون و مۆدێلێكی نوێ بۆ مرۆڤیاتی و لەو رێگایەوە كۆمەڵگا جیاجیاكان میدیا توانیویەتی بیان بەستێ بە یەكەوە و ئەوەی ئەمڕۆ لە بەر چاوە فاكتەری سەرەكی و گرنگ ئەو داهێنانەیە كە گەلانی تر كردویانەتە میراتێكی گەورەو گران بۆ كۆی مرۆڤایەتی .

چەند مانگێك پێش ئێستاو لە نوسینێكدا تیشكم خستە سەر گەرووی هورمز و گرنگی و هەڵكەوتەی جوگرافیەكەیم باس كردو هەر لەم سایتە (پەیسەرپرێس) بڵاو بوویەوە، لە كێبەركێی سیاسی و ئابوری و سەربازی و هەواڵگری نێوان ئەمریكا و ئێران ناكرێت خوێنەری كورد زانیاری لە سەر گەرووی هورمز هەبێت و جەبەل تاریق فەرامۆش بكات، چونكە لە ڕووی جیۆسیاسیەوە ئەم دوو گەرووە وەك دوانەیەكیان لێهاتوە كە گرنگی و بەهای خۆیان هەیە و سەرباری دووری و هەڵكەوتەی جوگرافییان كەچی لە روی جەوهەرەوە جەمسەرەكان لەو دوو شوێنە بەریەككەوتنی فیزیكیان

هەموو گەل و نەتەوەیەك چ لەو كاتەی كە لە قۆناغی شۆڕشدا بووبێت یان هەر ئاراستە مێژوییەكەی خۆی وا هەڵكەوتبێت كە خاوەن قەڵەمڕەوی و دەسەڵات بوبێت خۆی بۆ خۆی بونی دروشمی بە هەند وەرگرتوە و فەرامۆشی نەكردوە ، دروشم هێندە گرنگە نەك شۆڕش و دەوڵەتەكان بەڵكو شۆڕبووەتەوە بۆ ناو هەموو كایەكانی ژیان.

كۆشكەكە ئەكەوێتە شەقامی ( شانزلزیە ) لە پایتەختی وڵاتی فەرەنسا مێژوی دروستكردنی ئەگەڕێتەوە بۆ ساڵی (1718) ، لە سەرو زەویەوە ( 3) سێ نهۆمە ، ئەو كاتەی (الكونت هنری لویس ) پارچەیەك زەوی لە پاریس كڕی بۆ ئەوەی تیییا نیشتە جێ بێت ، چاشان لە ساڵی (1718 تا 1722 ) تەواوی كرد ، پاش ئەوەی ( الكونت هنری لویس ) لە ساڵی (1753 ) كۆشكەكەی فرۆشت بە ( جان ئەنتوانین بواسۆن )

​ كرملین لە چەندین كۆشك و تەلار، هۆڵ ، پایە ، باخچە و ڕاڕەوی سەرج ڕاكێش پێكهاتوە كە كاتی خۆی بۆ پاشا و دارە دەستەكەی بنیات نراوە ، ئەم قەڵاَ ئەكەوێتە گردۆڵكەی ( بۆرۆفیتسكی ) كە لای چەپی دەریای (مۆسكۆفایە ) كە دەریای ( نیغلینایا ) ی لە سەر وەستاوە و بەرزیەكەی بیست و پێنج پێیە .

لە كۆتاییەكانی سەدەی حەڤدەیەمدا ئەمریكیەكان كەوتنە كەڵكەڵەی ئەوەی كە كۆشكێكی ناوازەو شایستە دروستكەن كە نوێنەرایەتی گەورەیی و هەژمونی وڵاتەكەیان بكات،دواجار بیرۆكەكە ڕێڕەوی گرت و لەپێشبڕكێیەكدا چەند دیزاینیك پێشنیاز كراو دواجار دیزاینی ئەندازیاری تەلارساز ( جیمس هۆبان ) پەسەند كراو دەست كرا بە ڕێكارە ئیداری و ئەندازەییەكانی .

هەڵوەشاندنەوەی ئەم رێككەوتنە و لاكردنەوە لەو گەلانەی بندەستی دەوڵەتانی ئەم ناوچەیەن، تەنهاو تەنها بەدروستبوونی كێشە بۆ بەرژەوەندی ئەو زلهێزانە دەبێت كەخۆیان ئەندازیاری ئەو دابه‌شكردنه‌ن، یان لەبەرئەنجامی گۆڕانكارییەكاندا باڵانسی هێز دەگۆڕێت و داڕشتنەوەی نوێ دەبێتە زەرورەتی مێژوویی .

گەروی هورموز بە فارسی (تنگە هرمز) و بە عەرەبیش (مچیق هرمز) ەیەكێكە لە گرنگترین ڕێڕەوە ئاوییەكانی جیهان كە زیاتر تایبەتە بە جوڵەی كەشتییەكان, ئەكەوێتە كەنداوی عەرەبی لە نێوان ئاوی كەنداوی عەرەبی لە لایەك وە ئاوی عومان و دەریای عەرەب و ئۆقیانوسی هیندی لەلایەكی تر, و یەكەم دەروازەی دەرییاییە بۆ عێڕاق و كوەیت و بەحرەین, لەلایەكییەوە باكوری ئێران (پارێزگای بەندەر عەباس) و لە باشوری عومان (پارێزگای مسندم) سەپەرشتی كەشتییە دەریاییەكان دەكات, بە پاساوی ئەوەی كە ڕیِگەوی كەشتییكان لە چوارچێوەی هەرێمی ئاوی